O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti qo`lyozma huquqida udk

Tarix bilan  qurollantirish, yana bir bor qurollantirish zarur”
3
   
Chorizm  Turkiston  o’lkasida  qattiqqo’llik  bilan    mustamlakachilik  zulmi  
siyosatini  olib  borgan  bo’lsada,    tub  yerli  aholining    tarixi,  tili,  dini,  uf-odati, 
madaniyati  kabilariga    sho’rolarda    xukum  va  tazyik  o’tkazmagan  edi.    Sho’rolar 
qisqa  muddatligida  Turkiston  halqlarining  milliy  davlatchiligini  barham  berdi, 
tarixidan    mahrum  qildi,  dinini  taqiqlab  qo’ydi.  Tiliga  kishan  soldi,    madaniyat  va  
ma’naviyatini haqorat  qildi. Bularning  barchasi    aniq  reja asosida   amalga oshirildi. 
Xullas  sho’rolar  davrida    Markaziy  Osiyoning  eng  yirik  millatlaridan  bo’lgan 
o’zbeklar  millat sifatida  halokat yoqosiga kelib qoldilar.
4
 
O’zbekiston  mustaqillik  kunga  erishgan  kundan  boshlab    tariximizga  bo’lgan  
munosabat  tubdan    o’zgarib,  sovet  davrida    nato’g’ri  baho  berilgan    yoki  yuzaki 
ko’rib,  chiqilgan masalalarga jiddiy ilmiy yondashuv kuchaydi. 
Ayniqsa,  O’zbekiston  Respublikasi  vazirlar  Mahkamasining  1998  yil  27 
iyuldadagi  “O’z  RFA  tarix  instituni  faoliyatini  takomillashtirish  haqidagi  qaroridan 
so’ng  haqqoniy  tarixni  yaratish,  bu  jarayonda  birlamchi  manbalarga  asosiy  e’tibor 
berish,  qo’yilgan  muammoni  soha  mutahassislari  tamonidan  hal  etilishi,  mavjud 
muammolar yechimini kutayotgan muammolar talaygina”. Ana shunday masalalardan 
biri.
5
  
E’tiboringizga  havola  etilayotgan  disertatsiyalar  loyhasi  manashu  talab  va 
ehtiyojdan  kelib  chiqib  yaratildi.  Unda  Turkiston  shurolar  mustamlakachiligining  
o’rnatilishi,  o’lka  halqlarining  milliy  istiqlol  va  ozodlik  uchun  kurashi,  tarixiy 
vaziyati, shurolar istibdodining o’rnatilishi, Turkiston muhtariyatining tashkil topishi 
va  omma  tamonidan  qo’llab  quvatlanishi,  Turkiston  muhtoriyatining  qulashi, 
Turkistondagi  ocharchilik,  Turkistonda  siyosiy  inqirozning  kuchayishi,  Turkiston  
muhtor  sho’rolar  Respublikasi  (TASSR)  ning  tashkil  etilishi,  Osipov  isyoni, 
Turkistonda  bolsheviklar  yakka  hokimligi  tuzimining  o’rnatilishi  tarixiga    nazar 
                      
3
Karimov I.  Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. Toshkent “Sharq” nashriyot matbbaa konserni bosh taxririyati 1998 y 24-25 
betlar.  
4
 N.Jo’rayev “O’zbekiston terixi” “Sharq” nashriyoti-matbaa konserni bosh tahririyati 1998 yil 8-bet 
5
 B.Eshov “O’zbekistonda davlat va boshqaruv tarixi” “Yangi avlod”, 2012 yil 3-bet 

---

solinadi.  Uni  imkoni  boricha  holis,  tarixiy  haqiqatdan  chekinmay,  muhimini 
nomuhimdan,  hususini  umumiydan  farqlagan  holda  yoritishga  harakat  qildim.  Yuz 
bergan  tarixiy  xodisalarning  sabab  va  oqibatlarni  chuqur  o’rganish  tarixiy  shaxslar 
faoliyatini  yoritish  va  ilmiy  asoslash  orqali  hozirga  qadar  fanga  ma’lum  bo’lgan 
malumotlar  sinchiklab  qayta  tekshirildi.  Ularning  asl  mohiyatini  ochib  berishga 
harakat  qildim.  Albatta  hozirga  qadar    o’zbek  tarixnavisligi  va  tarixshunosligida 
Turkiston  muhtoriyati  voqiyalari  ancha  o’rganilgan.  Bu  davrning  murakkab 
zidiyatlari, qarama- qarshiliklarga to’la voqiyalar tadqiq va taxlil etilgan.