Ўзбекистон Республикаси олий

 
Асбобнинг тавсифи 
М-69 альбедометр қуйидагича тузилган: 
1-Резинкали тиқин, 2-қувур, 3-пиронометр қопқоғи, 4-ушлагич, 5-кардонли осма, 6-қувур. 
6-расм. М-69 альбедометрнинг тузилиши. 
Альбедометрнинг қабул қилувчиси 3 пиронометрнинг қопқоғи ҳисобланади, 2 қувурга 6 
қувур бураб кардонли осма 5 ва 4 ушлагич ёрдамида 180
0
бурчакка ўзгартириш мумкин. 
Кузатувчидан қайтган нурни камайтириш учун 2 метр ёғоч даста ушлагичга ўрнатилади. 
Альбедометр юмшоқ сим ёрдамида ГСА-I гальванометрнинг (+) ва С клеммаларига уланади. 
Агар гальванометр стрелкаси нолдан пастга томон кетса, симнинг ўринлари алмаштирилади. 
Ўлчаш вақтида альбедометр ер юзасидан 1-1,5м баландликка ўрнатилади. М-69 альбедометри 
қишлоқ ҳўжалиги майдонларида ўсимликларнинг энг юқори нуқтасидан 0,5м баландликка 
ўрнатилади. Йиғинди ва тарқоқ радиацияни ўлчашда альбедометр қуёшга томон бурилади. 
Ишнинг бажариш тартиби 
 
1. Ўлчашдан 3 минут аввал гальванометрнинг нол вазияти аниқланади. Альбедометрнинг 
қопқоғи беркитилади ва гальванометр кўрсатиши N
1
0
ёзиб олинади. Шундан сўнг қопқоқ очилади 
ва йиғинди қуёш радиацияси уч марта ўлчанади. Альбедометр юқорига қараган ҳолда бўлиб, 
галъванометрнинг кўрсатиши N
1
, N
2
, N
3
бўлсин. 

---

2. Уч марта ўлчаш олингандан сўнг, қабул қилувчи қурилма пастга бурилади ва 1 минут 
ўтгандан сўнг, учта ўлчаш олинади, бунда қайтган радиациянинг қийматлари N
4
, N
5
, N
6
ўлчанади. 
3. Шундан сўнг қуёш радиацияси қабул қилувчи қурилма буралиб юқорига қаратилади ва 1 
минут вақтдан сўнг яна учта йиғинди радиация ўлчанади N
7
, N
8
, N
9
. 
4. Шундан кейин қабул қилувчи қурилма қопқоғи билан бекитилади ва гальванометрнинг 
11
0
N
ноль ҳолат ҳисобга олинади. Ҳамма олинган натижалар 2-жадвалга киритилади. 
2-жадвал. 
Альбедометр № 
Гальванометр № 
Вақт 
Ҳисоблаш 
тартиби 
Гальванометрдан олинган ҳисоб 
Ноль ҳолат 
Йиғинди радиация 
Қайтган 
радиация