Ma’ruzachi: Sunnatov. N. B. Ma’ruza: №. 9-mavzu. Globallashuv va global muammolarning falsafiy jihatlari Reja

Prognozlashtirishning metodlari:  

1. Ekstrapolyasiya metodlari. 

2. Tarixiy analogiya. 

3. Modellashtirish. 

4. Ekspertiza usulida baholash. 

5. Kelajak ssenariylari.  

Ko‘rsatilgan  kelajakni  bashorat  qilish  metodlarining  har  biri  o‘z  afzalliklari  va 

kamchiliklariga ega.  

Ekstrapolyasiya  metodlari - qonuniyatlari o‘tmishda va hozirgi davrda  yaxshi ma’lum 

bo‘lgan tendensiyalarni kelajakka tatbiq etishga asoslanadi. Masalan, biron-bir tizimga o‘tmishda 

muayyan  o‘zgarmas  tezlik  yoki  tezlanish  bilan  rivojlanish  xos  bo‘lgan  bo‘lsa,  bizda  bu  tezlik 

yoki tezlanish kelajakda ham muayyan vaqt oralig‘ida o‘zgarishsiz qoladi deb hisoblash uchun 

asoslar bor. SHunday qilib, o‘sish (pasayish) egri chiziqlarini grafik yoki analitik usulda davom 

ettirish  va  prognoz  ob’ekti  bo‘lg‘usi  holatining  miqdor  ko‘rsatkichlarini  hisoblab  chiqarish 

mumkin.  SHunga  qaramay,  agar  o‘rganilayotgan  tendensiya  boshqa  tendensiyalar  bilan  o‘zaro 

---

ta’sirga  kirishish  natijasida  o‘zgarsa  va  bu  o‘zaro  ta’sirni  lozim  darajada  o‘rganish  imkoniyati 

mavjud bo‘lmasa, ekstrapolyasiya metodi uncha samarali bo‘lmasligi mumkin.