159
9.4. Manba samarasi va imidjning muhimligi
Sanoat marketingida kommunikatsiyalar vaqt o‘tishi bilan to‘planib boradigan
sinergetik samara yaratadi. Shaxsiy sotuv xarajatlari qoidaga ko‘ra, sanoat
marketingida budjetning asosiy tarkibiy qismlari hisoblanishi tufayli (jami
xarajatlarning 90 foizgacha), marketing kommunikatsion miksida shaxsiy muloqotni
nazarda tutadigan kommunikatsiyalar va shaxsiy sotuvlar o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar
eng muhimi hisoblanadi.
Agar mijoz yoki potensial mijoz korxonaning savdo vakili bilan muloqotga
kirishadigan bo‘lsa, mijozning ushbu ta’minotchi haqida fikriga eng katta ta’sirni
aynan shu xodim bilan o‘zaro aloqalardan olingan taassurot ko‘rsatadi. Biroq agar
savdo vakili bilan bevosita muloqot ro‘y bermasa, mijozning yoki potensial mijozning
korxona haqida taassuroti uning boshqa axborot manbalari, jumladan, mish-mishlar,
PR va pablisiti, shuningdek, OAVdagi reklama shakllantiradigan umumiy imidjiga
asoslanadi.
Istalgan korxona, u katta yoki kichik bo‘lishidan qat’i nazar, o‘zining potensial
xaridorlar ongida yuzaga kelgan ijobiy yoki salbiy, aniq yoki mavhum imidjiga ega
bo‘ladi. Imidj korxonaning uni qo‘llab-quvvatlash uchun biron narsa qilishidan qat’i
nazar mavjud bo‘laveradi.
Korxona imidji – korxona haqida kommunikatsiya xabarlarining bu ta’sirga
uchraydigan odamlarga ko‘rsatiladigan umumiy ta’siri natijasidir. Ijobiy imidj
korxonaning marketing kommunikatsiyalari samarasini kuchaytirishi mumkin.
Korxona axborot «manbasi» sifatida unga kommunikator sifatida belgilangan
ishonch darajasi bilan tavsiflanadi. Korxonaga ishonch darajasi axborot oluvchi
nuqtai-nazaridan
kommunikator
halollik,
ishonchlilik
va
tajribalilik
kabi
tavsifnomalarga qanchalik ega bo‘lishi bilan belgilanadi. Maqsadli doira idrokidagi
ijobiy nufuz alohida xabarlarni kuchaytiradi, noqulay nufuz esa – pasaytiradi. Manba
samarasi xabarlar samaradorligi manba nufuzi bilan qanchalik kuchayishi yoki
kuchsizlanishini ko‘rsatadi. Bu samarani xabar o‘zgartirmasdan qoldiriladigan, manba
160
esa o‘zgartiriladigan eksperiment yordamida aniqlash mumkin – xabar boshqa manba
nomidan beriladi, xolos.
Ijobiy nufuzga ega bo‘lgan sanoat korxonalarining savdo vakillari noma’lum yoki
yomon nom ostida shuhrat qozongan korxonalarning savdo vakillari bilan
taqqoslaganda doimo yaxshiroq javob oladi. Sanoat marketologlari uchun texnik
tajribalilik ko‘pincha manba ishonchliligining eng muhim ko‘rsatkichlaridan biri
sanaladi. Ishonchli manbaga misol qilib Monsanto Chemical Company – jiddiy
nufuzga ega bo‘lgan korxonani ko‘rsatish mumkin. Shunday qilib, reklama va boshqa
ommaviy kommunikatsiya turlari vositasida yaratiladigan korxona nufuzi savdo
vakillarining ish samaradorligini oщirishi mumkin. Korxona nufuzi direkt-meyl,
promo-aksiyalar va savdo ko‘rgazmalari kabi boshqa kommunikatsiya turi
samaradorligiga kam ta’sir ko‘rsatadi.
Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, korxona reklamasi ta’siriga uchragan mijozlarga
sotuv xarajatlari bu reklamani ko‘rmagan mijozlarga sotuv xarajatlaridan ko‘ra 10-30
foiz past bo‘ladi. Reklama jamoatchilik fikri va xulq-atvoriga haqiqatda ma’lum bir
ta’sir ko‘rsatadi, bu esa, o‘z navbatida, mijozlar sonining ham, bozor ulushining ham
ortishiga olib keladi hamda samaralar iyerarxiyasi modelining empirik tasdig‘i
hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: