Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

 
  
SHK ni uzmasdan oldin disketani diskovoddan chiqarib olish kerak
;
;;
 
  
Disketani diskovodga qo‘yishni va undan chiqarishni faqat diskovodning ulanishi signal lampasi 
yonmaganda bajarish kerak. 
 
  
 
  
 
  
 
  
 
  
 
  
 
  
 
  
 
  
 
  
Kompakt disklar 
Axborot texnologiyalarning ajralmas qismiga aylanib ulgurgan raqamli kompakt disklarning ixtiro 
qilinishi odatda asosan ikkita kompaniya bilan bog‘lashadi. Ya‘ni uni 1980 yillarning boshlarida  Philips 
golland  kompaniyasi  mutaxassislarning  o‘zlari  yaratishgan  yoki  Sony  ixtirochilari  bu  ishda  golland 
hamkasblariga  yordam  berishgan.  Keyinchalik  buyuk  g‘oya  Microsoft  va  Apple  kompaniyalari 
tomonidan  rivojlantirildi  va  CD  dan  ancha  takommillashgan  CD-ROM  vujudga  kelib,  personal 
komp‘yuterlar  olamida  inqilob  yasaldi.  Aytishlaricha  rangli  tele  ekran  va  klaviaturadan  birinchi  marta 

---

14 
 
Rassel foydalangan ekan Electron chulg‘am bilan payvand qilish agregatining loyihalanishi va qurilishini 
ham  unga  nisbat  berishadi.Gap  shundaki,  Rassel  mumtoz  musiqaning  ashaddiy  ishqibozi  edi.  Boshqa 
qo‘shiq shaydolari kabi u ham plastinkalarda ovoz yozish sifatida kundan- kun yomonlashib borayotgani 
jahli  chiqardi.Yozuvdagi  shovqinni  yo‘qotish  uchun  Rassel  hatto  kaktus  ignasidan  foydalanib  ko‘rdi, 
lekin bu uni qoniqtirmasdi. 
 
Kunlarning birida fizik ovoz yozish qayta tiklash raqamli timining xomaki sxemasini chizishga 
ahd qildi. Uning fikricha raqamli yozuvga nisbatan sifatli bo‘lishi kerak edi. Tinimsiz izlanishlar o‘z 
samarasini berdi: o‘ylab topgan moslamada musiqa qo‘yilish jarayoni tarkibiy qismlari o‘rtasidagi 
fizikaviy kompakt tushib qolardi. Shu tariqa Rassel magnit va perforatsiya qog‘ozlariga tushirilgan 
raqamli yozuv bilan tanishdi, lekin bu borada eng maqbul yo‘l yorug‘likdan foydalanish ekanini u yaxshi 
tushunardi.  
 
0  va  1,  yorug‘lik  va  qorong‘ulik,-  fikr  yuritardi  fizik-agarikkilamchi  kodni  yetralicha  darajada 
jipslashtirishga  muvaffaq  bo‘linsa,  unga  nafaqat  kuy-  qo‘shiqlar,  balki  butun-  butun  ensiklopediyalarni 
ham joylashtiish imkoniyati tug‘ilardi. Institut rahbariyati garchi avvaliga biroz ishonqiramagan bo‘lsada, 
olimga signallarni raqamga aylantirish bo‘yicha shaxsiy loyihasi ustida ishlashga ruxsat berdi. Ikki yildan 
so‘ng esa 1970 yilda patentlangan ovoz yozish va eshittrirish birinchi optik raqamli tizimi dunyo yuzini 
ko‘rdi.  U  qattiq  fotosezuvchan    disklarga  diametric  bir  micron    bo‘lgan  zig‘irday  tayoqchalar  shaklida 
ma‘lumot  yozish  yo‘lini  topdi.  Lazer  nurlari  ikkilamchi  kodni  o‘qir  ,  komp‘yuter  esa  ma‘lumotlarni 
electron  signallarga  aylantirib  eshitiladigan  yoki  ko‘rinuvchan    uzatishni  ta‘minlardi.  Bu  dastlabki, 
kompakt disk edi. 
Bir necha yildan avval bitta kompakt diskni yozish uchun bir xona to‘la apparatura, ikki nafar malakali 
mutaxassis    va  8  ish  soati  talab  qilinar  edi.  Bugun  esa  CD-R  yozish  to‘plagichiga  ega  Macintosh 
kompyuteri yordamida bitta diskni bir soatga yozish mumkin. 
CD-R yozuvchi to‘plagichlarning ayrim modellari endilikda salkam 3000 dollar turadi, yozilmagan CD-R 
disklarning  narxi  esa  tushyapti.bunday  disklarning  narxi  tushganini  hisobga  olgan  holda  MCI 
telekomunikatsiyasi  kompaniyasi  yirik  mijojlarga  kompakt  disklar  uchun  hisob  raqami  beryapti.  Har 
qanday  kompakt  diskda  ma‘lumotlar  juda  ingichka  (odam  soch  tolasidan  ham  100  barobar  ingichka) 
spiral yo‘lakchaga yoziladi. Uning umumiy uzunligi 5 kmni tashkil qiladi.  
 
Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, kompakt disklarning bozori kundan-kunga rivojlanib bormoqda va 
yaqin yillar ichida ular bohqa axborot tashuvchilarni bozordan siqib chiqarishi ko‘zda tutilmoqda