Ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov

2.  Ezgulik  va  iqtisodiyot  birligi  g‘oyasi
«Avesto» kitobining «Birinchi qo ‘shiq»idayoq zardushtiylik dinining bosh 
mantig 4, falsafasi bayon etiladi, ya ’ni odamzod hayoti yaxshilik vayomonlik 
bilan  bog‘langanligi,  uning qaysi birini tanlab,  e ’tiqod qilib yashashi uning 
har  ikki  dunyosini  belgilab  beruvchi  m a ’naviy  bir  omil  ekanligi  haqida 
yoziladi. Kitob ana shu ikki narsaning mohiyatini bayon etishdan boshlanadi.
«Ey,  hushyorlar!
Quloqlaringiz bilan puxta eshitingiz,  eng ezgu kalomlami va yorug‘niyat 
bilan  — xoh  er,  xoh  ayol  —  har biringiz nazar tashlangiz,  to  buyuk hodisa
12

---

го У  bermasdan  va  odamlarimiz  so ‘nggi  manzilga  yetmasdan  ikki yo ‘Idan 
birini о ‘zingizga ixtiyor etingiz-da,  bu kalomlami о ‘zgalarga ham yetkazingiz!
Ibtidoda  bu  ikki  tug ‘ushgan -hamzodlar  andisha,  kalom  va  amalda 
biri-ezgulik,  biri-yomonlik,  о ‘zaro  suhbat  qurdilar.
Bu ikkidan biri-ya ’ni ezgulikni undan ogohlar, yomonlikni esa noogohlar 
tanladilar1»
Ezgulikni,  yaxshilikni  tanlagan  odamlar bunyodkorlik,  dehqonchilik 
bilan,  chorva  hayvonlami  boqish  bilan,  ijodiylik bilan,  borliqni  yanada 
yashnatish,  gullatish bilan  shug‘ullanadilar;  bunday odamlar o ‘zlarining 
har  ikki  dunyosini  ezgulik  bilan  boyitadilar,  har  ikki  dunyo  saodatini 
topadilar.
Asarda dunyoni yaratuvchi buyuk Zotga erishmoq uchun, uning hurma- 
tini topmoq uchun haqiqat, tinchlik va farovon hayotga intilmoq zarurligi 
uqtiriladi.  Buning uchun  dehqonchilik qilmoq,  yem i  e’zozlamoq,  unga 
ishlov  bermoq,  uni  zararsizlantirmoq,  chorva  hayvonlarini  parvarish- 
lamoq,  ulami ko‘paytirmoq lozim.
«Kimda  kim  bug‘doy  eksa,  -deyiladi  asarda,  -  и Ashahni  (haqiqatni) 
ekadi.  U Mazda  dinini yana  ко ‘kartiradi,  и Mazda  dinini yuzlab hamd-u 
sano,  nazr-u  niyoz va  о ‘n  minglab  qurbonliklar bilan  qudratli qiladi.
Qachonki egatlarda  urug‘ yetilsa,  devlar о ‘rinlaridan  qo ‘padilar.
Qachonki  b u g ‘doy  gurkirab  k o ‘karsa,  devlar  dahshatdan  titray 
boshlaydilar.
Qachonki bug‘doy  un  bersa,  devlar nola  chekadilar
Qachonki bug'doy xirmonga  uyulsa,  devlar nobud bo ‘ladilar.
Qay  bir bug'doy  bosh  chiqarsa,  devlar и xonadondan  uzoqlashadilar
Qay birxonadonda bug'doy ombori bo ‘Isa, go Vo qizdirilgan temir devlar 
bo ‘ynini chirmab  tashlaydi2».
Bu  lavhada  devlar  deyilganda  vayron  qilish,  yomonlik,  xonavayron 
qilish,  borliqni  toptash,  yo‘qotish,  badnom   qilish  timsoli  sifatidagi 
dahshatli kuch tushuniladi.
Kimki  yaxshilikka  intilar  ekan  uning  qalbida  ezgulik  urug'i  unadi, 
unday inson devlarga  (yomonlikka) qarshi kurashadi, o ‘zidagi bor kuch- 
qudrat,  iroda bilan,  eng  aw alo,  o ‘zidagi,  qalbidagi  yovuz  kuchni  quvib 
chiqaradi.  Shunda bunday odamdan-bandadan Xudo rozi bo‘ladi (bu yerda 
Axura Mazda xursand bo‘lishi nazarda tutiladi).
'A v e sto .  Т.,  2001,  10 —bet.
2  Avesto.  Т.,  2001,  115- b e t .
13

---

Asardagi Sipivtmon Zardusht obrazi buyuk inson,  yaratuvchiliktimsoli, 
yaxshilik,  ezgu ishlar uchun kurashuvchi  shaxs sifatida gavdalantirilgan. 
Odamlar Axura M azdadan «Zaminni ham m adan ko‘ra ko‘proq baxtiyor 
qilgan to ‘rtinchi  shaxs kirn?- deb so‘rashadi.  Shunda Axura Mazda shunday 
javob  qiladi:
«Ey,  Sipiytmon  Zardusht!
U hammadan  k o ‘p   bug‘doy,  giyoh,  mevali  daraxtlar  ekkan  Zotdir!  U