Ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov

I bob  «IQTISODIY TA’LIMOTLAR TARIXI»  FANI PREDMETI 
VA UNI 0 ‘RGANISH USLUBLARI
1.  «Iqtisodiy ta’limotlar tarixi»  fanining iqtisodiy fanlar tizimidagi 
o ‘m i va predmeti
Kishilik jamiyati shakllangan davrdan  to  bugunga qadar odamlar o ‘z 
turm ush  tarzining  moddiy  asosi  b o ‘lmish  xalq  boyligini  ko‘paytirish 
muammosini  hal  etishga  urinib  kelmoqdalar.  0 ‘tmishning  eng  buyuk 
shohlari,  sarkardalari,  tadbirkorlari  va  allomalari  o ‘z  zamonlarining 
iqtisodiy  muammolarini  hal  etishga  sa’y-harakat  qilishgan.  Ulaming 
ta’limotlarida aksini topgan iqtisodiy voqelik muayyan davrgagina daxldor 
emas,  balki hozirgi davrlarga ham  qisman taalluqlidir.  Zotan,  o ‘tmishni 
o ‘rganish,  aw alo,  hozirgi kun,  kelajak uchun katta ahamiyat kasb etadi. 
Alalxusus, iqtisodiy ta ’limotlar tarixini tadqiq qilishning tarbiyaviy jihatlari 
ham bor.
«Iqtisodiy  ta ’lim otlar  tarixi»  iqtisodiyot  fanining  faktologiya  va 
metodologiya asoslarini ta ’minlovchi fan sifatida ahamiyatli.  Zero, bu fan 
iqtisodiyot fanining ajralmas va tarkibiy qismidir.
Hozirgi  davrda  iqtisodiyot  har  bir  inson  hayotiga  jo ‘shqinlik  bilan 
kirib bormoqda va odamlar iqtisodiyot to ‘g‘risida imkoni boricha ko'proq 
bilishga  intilmoqdalar.  Shunday  ekan,  iqtisodiyot  fanini  o ‘rganishni 
nimadan boshlamoq kerak,  degan  savol  tug‘ulishi  tabiiy.
Iqtisodiy ta’limotlar tarixi fanlar tizimida katta o ‘rin tutadi.  U «Iqtisodiy 
nazariya»ni  to ‘ldirish bilan birga,  m a’lum mustaqil  vazifa ham bajaradi. 
Iqtisodiy ta ’limotlar tarixi iqtisodiy ta ’limda,  iqtisodchilar tayyorlashda, 
ulaming malakasini shakllanishida ham muhim o ‘rin tutadi.
B undan  kelib  chiqadiki,  iqtisodiy  bilim larning  shakllanishi  va 
rivojlanishi tahlili butun ijtimoiy taraqqiyot jarayoni,  quldorlik tuzumidan 
boshlab barcha tarixiy davrlami o ‘z ichiga oladi.
«Iqtisodiy ta ’limotlar tarixi» fan sifatida kishilik jamiyati taraqqiyotining 
asosini  tashkil  etuvchi  iqtisodiy  tizim lam ing  shakllanish  tarixini  aks
5

---

ettiradi,  hozirgi zamon iqtisodiy konsepsiyalarining mazmun-mohiyatini 
ifodalab beradi.
«Iqtisodiy  ta ’limotlar  tarixi»  fani  predmeti  insoniyat  taraqqiyotini 
turli  bosqichlarida  iqtisodiy bilimlar,  g‘oyalar,  qarashlar,  ilmiy  konsep- 
siyalarning  vujudga  kelishi,  ularning  kurashi,  almashuvi,  iqtisodiy 
tafakkurdan  o ‘rin  topib  borishi,  bugungi  iqtisodiy  qadriyatlar  qanday 
bosqichlardan o ‘tib,  sayqallanganini bildiradi.