Мавзу: Маълумотларни узатишни муҳофазалаш йўли орқали телекоммуникация тизимлари модемларини такомиллаштириш

  3. xDSL texnologiyasining turlari 

xDSL texnologiyasi quyidagi turlarga bo’linadi: 

1. HDSL  (High-bit-roto  Digital  Subscriber  Line)  tezligi  2048  kbit/s  bo’lgan 

dupleks aloqani taminlaydi. 

2. SDSL  (Singl  Pair  Symmetrical  Digital  Subscriber  Line)  yuqori  chastotali 

raqamli  abonent  liniyalari  qurilmasi  bo’lib,  signallarni  simmetrik  holda  uzatishga 

mo’ljallangan. 

---

 

45 

3. ADSL  (Asymmetric  Digital  Subscriber  Line)  bu  texnologiya  tarmoqdan 

abonentga  signalni  uzatishda  8  Mbit/s  gacha  bo’lgan  tezlikni,  abonentdan 

tarmoqga  signalni  uzatishda  esa    1  Mbit/s  tezlikni  taminlaydi  ya`ni  signallarni 

uzatish assimetrik holda amalga oshadi. 

4. VDSL  (Very  High  lit  rate  Digital  Subscriber  Line)  bu  yangi  qurilma 

hisoblanib, kelgusida yuqori tezlikli aloqa tarmoqlarida qo’llashga mo’ljallangan. 

Hozirgi  paytda  abonent  tarmoqlarida  ADSL  texnologiyalari    eng  ko’p 

tarqalgan. Ular quyidagicha avzalliklarga ega:  



 

kabel juftliklaridan minimal foydalanish imkoniyati. Odatdagi telefon 

tarmoqlari  uchun  bunday  juftliklar  faQatgina  telefon  signallarini  uzatish  uchun 

QO’llanilar  edi.  ADSL  texnologiyasi  yaratilgandan  keyin,  telefon  liniyalari 

bo’ylab  nafaqat  telefon  signallari,  balkim  yuqori  tezlikda  ma`lumotlarni  uzatish 

mumkin. Ularning ikkalasi ham bir – biriga halaQit bermaydi; 



 

ADSL  da  ulanish  vaqtining  kamligi,  tarmoqdan  foydalanishning 

Qulayligi va narxining pastligi. hozirgi paytda telefon tarmoqlari juda katta va juda 

ko’p  abonentlar  soniga  ega  bo’lgan,  keng  tarqalgan  telekommunikatsiya 

tarmoqlaridan  iborat.  ADSL  texnologiyalari  yordamida  markaziy  ofisda  bitta 

markaziy  Qurilmani  va  foydalanuvchi  xonodonida,  bitta  Qurilmani  joylashtirish 

lozim.  YUqori  tezlikli  va  keng  polosali  imkoniyatdan  foydalanadigan,  keng 

polosali tarmoqga ulangan foydalanuvchilar yangi liniyadan harajatsiz foydalanishi 

mumkin; 



 

axborotni  tortib  olishda  yuqori    tezlikga  erishish.  ADSLning 

assimetrik xususiyati uchun tortib olinadigan tezlik, 8 Mbit/s gacha etishi mumkin. 

Quyidagi 3.3-rasmda, 3.4-rasmda ADSL ning abonent liniyasini ulanishi va  ADSL 

kanallarining chastota bo’yicha tarqalishi. ko’rsatilgan. 

 

 

 

 

 

---

 

46 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 - rasm. ADSL texnologiyasi qo’llanilgan abonent liniyasi