O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

 

                                                                  

 

 

3.2. Tekislikda to‟g‟ri chiziq va nuqta. 

  

Agar  tekislikka  tegishli  ikki  nuqtadan  o‘tuvchi,  yoki  bitta  nuqtadan  o‘tib 

tekislikka  tegishli  to‘g‘ri  chiziqqa  parallel  bo‘lgan  to‘g‘ri  chiziq  tekislikka  tegishli 

bo‘ladi (3.5 shakl).  

 

                                    

 

 Ikkita o‘zaro kesishuvchi a va b to‘g‘ri chiziqlar orqali R tekislik berilgan 

(3.5  a  shakl).  To‘g‘ri  chiziqlar  tekislikka  tegishli  bo‘lishi  uchun  a  va  b  to‘g‘ri 

chiziqlarda  S  va  D  nuqtalarni  tanlab  olinadi  va  ularni  m  to‘g‘ri  chiziq  bilan 

tutashtirish  talab  etiladi.  n  to‘g‘ri  chiziq  tekislikka  tegishli,  chunki  u  tekislikka 

tegishli D nuqtadan o‘tib a ∩ b va a to‘g‘ri chiziqqa parallel (3.5 b shakl). 

Agar  nuqta tekislikka  tegishli to‘g‘ri  chiziqda  yotsa,  u  holda nuqta  tekislikka 

tegishli bo‘ladi. Berilgan AVS uchburchakda D nuqtaning proektsiyasini qurish 3.6 

shaklda ko‘rsatilgan. 

Masalani  yechish  uchun  berilgan  uchburchak  AVS  tekislikda  ixtiyoriy  

tanlangan  va  tekislikka  tegishli  A  va  1  (A

1

1

1

  va  A

2

1

2

)  nuqtadan  n  (n

1

  i  n

2

)  to‘g‘ri 

chiziq o‘tkazamiz. n  to‘g‘ri chiziqda ixtiyoriy  D nuqtani tanlaymiz. D nuqtaning D

2 

frontal proektsiyasi to‘g‘ri chiziqning n

2 

frontal proektsiyasida joylashadi, nuqtaning 

D

1

gorizontal  proektsiyasi  esa  –  to‘g‘ri  chiziqning  n

1 

gorizontal  proektsiyasida 

joylashgan  bo‘ladi.  D  nuqtani  AVS  uchburchakning  hohlagan  tomonida  olish 

3.4 шакл 

    a)                                          b)                    

                  3.5 шакл 

---

mumkin. 

Izlari bilan berilgan R tekislikka (3.7 shakl) tegishli D nuqtaning proektsiyasini 

qurish uchun, shu tekislikka tegishli ixtiyoriy MN (M

1

N

1

 va M

2

N

2

) to‘g‘ri chiziqning 

frontal va gorizontal proektsiyalarini o‘tkazamiz. To‘g‘ri chiziq proektsiyalarida mos 

ravishda  D

2

 va D

1 

nuqtalarni belgilaymiz.