Tasviriy san'at 2017-uzb indd

36-rasm.  To‘g‘ri 
to‘rtburchak  ichidagi 
naqsh  namunalari.
35-rasm.  Ayvon  shiftiga 
ishlangan  murakkab 
naqsh  namunasi.

---

33
Bugungi  darsimizda  to‘g‘ri  to‘rtburchak  shakli-
da  naqsh  chizamiz  (37-rasm).  Dastlab  bo‘yi  7  sm, 
eni  12  sm  o‘lchamdagi  to‘g‘ri  to‘rtburchak  shakli-
ni  rasm  daftarga  joylashtirib  olasiz.  So‘ng  markaz-
dan  gorizontal  va  vertikal  to‘g‘ri  chiziqlar  o‘tkazib, 
to‘rtburchakni  teng  to‘rt  bo‘lakka  bo‘lib  olasiz.  Ish-
ning  keyingi  bosqichida  to‘rtburchakning  burchak-
lari  to‘g‘ri  chiziq  bilan  birlashtiriladi.  To‘g‘ri  to‘rtbur-
chakning  markazidan  7  sm  o‘lchamdagi  ayla-
na    chizib  olinadi.  Hosil  bo‘lgan  chiziqlarga  mo‘ljal 
olib  bosqichma-bosqich  barg,  paxta,  novda  ele-
mentlaridan 
naqsh 
kompozitsiyasi 
hosil 
qilinadi. 
Naqsh  elementlarini  to‘rtburchakning  chorak  qis-
37-rasm.  Nizomiddin Tursunaliyev.  To‘g‘ri  to‘rtburchak  shakli-
da  naqsh  ishlash  bosqichlari.
2 – Tasviriy san’at, 4-sinf

---

34
mida  hosil  qilib  olgach,  kalka  qog‘oz  yordami-
da 
to‘rtburchakning 
boshqa 
qismlariga 
ko‘chirib 
tushi rilsa,  naqsh  kompozitsiyasining  bo‘laklari  sim-
metrik  tarzda  bir  xil  chiqadi.  Naqsh  kompozitsi-
yasi  qalamda  hosil  qilib  olingach,  uni  bo‘yashga 
o‘tishingiz  mumkin.  Bu  jarayonda  issiq  va  sovuq 
ranglar  kontrastidan  to‘g‘ri  foydalanishga  harakat 
qiling.  Odatda,  mayda  elementlar,  masalan,  kompo-
zitsiya  markazidagi  paxta  va  barg  elementlari  issiq 
ranglarga  bo‘yaladi.
Namunadagi  naqsh  kompozitsiyasi  simmetriyaga 
asoslangan,  ya’ni  kompozitsiyaning  to‘rtdan  bir  qismi 
simmetrik  tarzda  takrorlanadi.  Naqsh  chizishni  bosh-
lashdan  avval  namunadagi  (35–36-rasmlar)  naqshlarni 
diqqat  bilan  kuzating.
Keyin  bosqichma-bosqich  naqshning  boshqa  ele-
mentlariga  rang  berib  chiqiladi.  Oxirgi  bosqichda  gul 
va  barglarga  targ‘il  berib  yakunlanadi. 
Daftarni  toza  tutish  kerakligini  yodda  tuting.