Microsoft Word Moliyaviy hisob

2.10. Nomoddiy aktivlarga amortizatsiya (eskirish) hisoblash tartibi va usullari 
Nomoddiy aktivlar bo’yicha eskirish normasi nomoddiy aktiv ob’ektlari dastlabki 
bahosi va foydali xizmat muddati asosida hisoblaniladi. 
Bu muddat xo’jalik yurituvchi sub’ekt ishlab turgan davr mobaynida dastur 
mahsulotlari, monopol huquqlar, mahsulot ishlab chiqarish va boshqalardan foydalanish 
davri uzunligiga bog’liq. 
 
Nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi quyidagicha tartibda hisoblanadi: 
№ Nomoddiy 
aktivlar 
turi 
Dastlabki 
qiymati 
Foydali 
foydalanish 
sanasi 
Yillik 
amortizatsiya 
normasi, % 
hisobida 
Oylik 
amortizatsiya 
normasi, % 
hisobida 
Oylik 
amortizatsiya 
summasi 
Foydalanish 
joyi 
1 2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
  
  
  
  
  
  
  
  
 
Amortizatsiya boshlang’ich qiymat bilan tugatish (qoldiq) qiymati o’rtasidagi farq 
sifatida shakllanuvchi amortizatsiya qilinadigan qiymat yuzasidan hisoblab yoziladi. 
Ularning ta’rifiga ko’ra nomoddiy aktivlar kamdan-kam hollarda qoldiq qiymatga ega 
bo’ladi. Bunday hollarda amortizatsiya qilinuvchi qiymat boshlang’ich qiymatga 
tenglashtiriladi. 7-son BHMAda amortizatsiya qilishning uch usuli ko’zda to’tilgan: 
• 
to’g’ri chiziqli (yoki teng ulushli);  
• 
qoldiq qiymatni ikki karra kamayib boruvchi;  
 
63

---

• 
ishlab chiqarish hajmi yoki summasi bo’yicha amortizatsiyani hisoblash (ishlab chiqarish 
usuli). 
Ularning har bittasini batafsil ko’rib chiqamiz.