“Fakultetlararo umumtexnika fanlari” kafedrasi «Muhandislik chizmasi va eskizi» fanidan maruzalar matni muallif: Nurmetov M. R

4.Proektsiyalar  tekisligiga  va  koordinata  o`qlariga  tegishli  to`g`ri 
chiziqlar. 

---

 
 
To`g`ri chiziqlar Н,  V,  W  proektsiyalar  tekisligiga  tegishli  bo`lishi 
mumkin.  Agar  chiziq  biror  proektsiyalar  tekisligiga  tegishli  bo`lsa,  bu  to`g`ri 
chiziqning  bir  proektsiyasi  bevosita  to`g`ri  chiziqning  o`ziga,  qolgan  ikki 
proektsiyasi  esa,  koordinatalar  o`qiga  proektsiyalanadi.  To`g`ri  chiziq  
koordinata  o`qlariga  tegishli  bo`lsa  uning  ikki  proektsiyasi  shu  to`g`ri 
chiziqning  o`ziga  proektsiyalanadi,  bir  proektsiyasi  esa,  koordinata  boshi  0  ga 
nuqta bo`lib proektsiyalanadi (3.10-chizma). 
 
 
3.10-chizma 
10-bobning birinchi beshta chizmasida ortogonal proeksiyaning asosiy 
qoidalari tushuntirilgan. Bu bobga o'tishdan avval shu chizmalarni yaxshilab 
tushunilgan bo'lishi kerak. Chizilishi kerak bo'lgan buyum uchta FVP, EVP va 
gorizontal tekislik HP tekisliklari orasida joylashadi. Bu tekisliklar bir-biriga to'g'ri 
burchak ostida va buyumning ko’rinishlari har bir tekislikka tushiriladi. Bu 
ko'rinishlar FE, EE va gorizontal proyeksiya deb yuritiladi. So’ngra tekisliklardan 
ikkitasi bir biriga ulangan joyidan toki uchala tekislik bir tekislikda yotmagunicha 
aylantiriladi. Ularning uchalasi ham bitta tekislik yuzasida joylashadi. Tekisliklarni 
bir chiziqda yotgunicha aylantirish usuli "yoyish" (Epyur) deb ataladi.