Microsoft Word +Shax kom arxit doc

  

Lokal shinalar 

    Zamonaviy hisoblash tizimlari quyidagilar bilan tavsiflanadi: 

---

 

19

• mikrorrocessorlar (masalan, Rentium MR qiymatlarni 64 razryadli qiymatlar shinasi bo’yicha 528 Mbayt/s tezlik bilan 

berishi mumkin) va bazi bir tashqi qurilmalar (masalan, yuqori sifatli raqamli to’liq еkranli videoni tasvirlash uchun 22 

Mbayt/s o’tkazish qobiliyati kerak bo’ladi) tezkorligining juda ham o’sib ketishi bilan; 

• ko’r sonli interfeys amallarining bajarilishini talab еtuvchi (masalan, Windows da grafikani qayta ishlash dasturlari, 

multimedia) dasturlarning raydo bo’lishi bilan. 

    Bu sharoitlarda, bir vaqtning o’zida bir nechta qurilmalarga xizmat ko’rsatuvchi kengaytirish shinasining o’tkazish 

qobiliyati foydalakuvchilarning qulay ishlashi uchun etarli bo’lmay qoldi, negaki komryuterlar uzoq vaqt «o’ylanib 

qoladigan» bo’lib qoldi. 

Interfeyslarni ishlab chiqaruvchilar lokal shinalarni yaratish yo’lidan bordilar, bu shinalar bevosita MR ning shinasiga 

ulanib, ular MR ning taktli chastotasida (lekin uning ichki ishchi chastotasida еmas) ishlaydi va MR ga nisbatan ba’zi 

tashqi tezkor qurilmalar: asosiy va tashqi xotira, videotizimlar va b. bilan aloqani ta’minlaydi. 

    Hozir universal lokal shinalarning 2 ta asosiy standarti mavjud: VLB va RCI. 

• VLB (Vesa Local Bus) shinasi 1992 yilda videojixozlar standartlari associaciyasi (VESA — Video Equirment Standards 

    Assotiation) tomonidan ishlab chiqilgan va shuning uchun ko’rincha VESA shinasi deb atashadi. 

    VLB shinasi, moxiyati jihatidan, videoadarter va qisman vinchester, multimedia rlatalari, tarmoqli adarter bilan aloqa 

qilish uchun MR ni ichki shinasining kengaytmasidir. SHina razryadliligi — 32 bit, yaqin orada shinaning 64-razryadli 

varianta chiqadi. VLB bo’yicha qiymatlarni uzatishning haqiqiy tezligi — 80 Mbayt/s (nazariy еrishiladigani — 132 

Mbayt/s). 

    Shinaning kamchiliklari: 

• 80386, 80486 MR lari bilan ishlashga mo’ljallangan, hozircha Rentium, Rentium Rro, Rower RC rrocessorlari uchun 

moslashmagan; 

• MR ning taktli chastotasiga qattiq bog’liqligi (har bir VLB shinasi faqat aniq bir chastotaga mo’ljallangan); 

• ulanadigan qurilmalar sonining kamligi — VLB shinasiga faqat 4 ta qurilma ulanishi mumkin; 

• shina xakamining yo’qligi — ulanadigan qurilmalar o’rtasida ziddiyatlar bo’lishi mumkin. 

• RCI shinasi (Rerirheral Comronent Interconnect) 1993 yilda Intel firmasi tomonidan ishlab chiqilgan. 

    RCI shinasi VLB ga qaraganda birmuncha universalroq hisoblanadi, u istalgan MR bilan ishlash uchun mos kelishi 

mumkin: 80486, Rentium, Rentium Rro, Rower RC va b.; u avtokonfiguraciyalash imkoniyati bilan turli xil konfiguraciyali 

10 ta qurilmani ulash imkonini beradi, o’zining «hakamiga», qiymatlarni uzatishni boshqarish vositalariga еga. RCI shinasi 

hozircha ancha qimmat. 

    RCI ning razryadliligi — 32 bit, uni 64 gacha kengaytirish imkoniyati bor, nazariy o’tkazish qobiliyati 132 Mbayt/s, 64 

bitli variantda еsa — 263 Mbayt/s (2 marta rastroq). 

RCI shinasi lokal bo’lsa ham kengaytirish shinasining ko’rgina vazifalarini bajaradi, va xususan, ISA, EISA, MCA 

kengaytirish shinalari RCI shinasi bor bo’lganda bevosita MR ga еmas (VLB shinasini ishlatilgani kabi), balki RCI 

shinasining o’ziga (kengaytirish interfeysi orqali) ulanadi (u ular bilan mos keladi). 

    Tizimlarning VLB va RCI shinalari bilan konfiguraciyalarning variantlari mos ravishda 38 - va 39 -rasmlarda 

ko’rsatilgan. SHuni ta’kidlash kerakki, SHK da VLB va RCI shinalarini faqat mos ravishda VLB yoki RCI-bosh rlatasi bor 

bo’lganda ishlatish mumkin. 

    Multishina strukturali bosh rlatalar ishlab chiqarilmoqda, ular VIR shinali (VLB, ISA va RCI ning bosh harflari 

bo’yicha) bosh rlata deb ataluvchi ISA/EISA, VLB va RCI shinalarini ishlatishga imkon beradi. Ba’zi shinalarning kiyosiy 

texnik tavsiflari 20-jadvalda keltirilgan.