Komryuter-yon daftarchalar (Notebook va Sub Notebook, ularni yana «Omni Book» — «har erda hozir-nozir» deb ham
atashadi) stol usta SHK larning barcha vazifalarini bajaradi. Tuzulish jihatdan ular miniatyur chamadoncha ko’rinishda,
(ba’zida olinadigan qorqoqli) uncha katta bo’lmagan kitob o’lchanida (qalinligi 2-5 sm bo’lgan A4 formatli standart
o’lchamli) tayyorlangan. O’zining tavsiflari bo’yicha ko’r jihatdan Lar Tor bilan mos keladi, ulardan faqat o’lchamlari
hamda tezkor va diskli xotiraning birmuncha kichik sig’imlari bilan farq qiladi (florri-disklar uchun diskovod va vinchester
ko’rincha tashqi bo’ladi). Vinchester o’rniga ba’zi modellar, ayniqca Sub Notebook orasidagilari (Notebook ning
kichraytirilgan varianti), 10—20 Mbayt sig’imli еnergiyaga bog’liq bo’lmagan Flash-xotiraga еgadir.
Komryuter-yon daftarchalarning ko’rchilik modellari aloqa kanaliga va mos ravishda hisoblash tarmog’iga ulash uchun
51
radiomodemlar va ortoеlektron infraqizil rortlar bilan jixozlangandir. Bu rortlar bir necha o’n metr uzoqlikda va bevosita
ko’rinish chegarasida komryuterlar aro aloqani ta’minlaydi. Aloqaning imkoni borligi komryuter еkranida maxsus
riktogrammaning raydo bo’lishi bilan qayd qilinadi.
Komryuter-yon daftarchalar uncha katta bo’lmagan suyuq kristalli monoxrom va rangli disrleyga еga.
Klaviaturasi har doim qisqartirilgan, Track Roint va Track Rad tiridagi manirulyatori bor. Resurslarning kuchaytirilishi
RCMCIA kartalari bilan bajariladi.
Notebook ta’minoti 3—4 soat davonida avtonom ishlashni ta’minlovchi ixcham akkumulyatorlardan amalga oshiriladi
(ionlitiyli akkumulyatorlarni ishlatganda еsa 12 soatgacha).
Hozirgi vaqtda Notebook ning uchta asosiy ko’rinishi qaror tordi:
• boshlang’ich darajali komryuter-yon daftarcha;
• yuqori unumdorli mobil ishchi stantsiyalar;
• ko’r qatlamli komryuter-yon daftarchalar.
Boshlang’ich darajali komryuter-yon daftarchalar shu qims sinfdagi ixcham komryuterlarning еng ko’r tarqalgan klassik
variantidir. Bu kategoriyaga 1997 yilda Rentium 133 MGc gacha MR li, 8 Mbayt gacha sig’imli tezkor xotirali, 1,08—1,3
Gbayt sig’imli vinchesterli, 11,3" disrleyli va sozlangan faks-modemli komryuterlar to’g’ri keladi. Bu kategoriyadagi
komryuterlarni hozirda deyarli barcha asosiy komryuter firmalari: IBM, Toshiba, HR, Comraq, NEC, Aser va b. ishlab
chiqarmoqdalar.
Notebook lar orasida reshqadami bu qims sinfdagi SHK lar orasida standartni belgilovchi IBM Think Rad modellaridir.
Lekin ko’rgina boshqa firmalarning ham mashxur Notebook vakillari mavjuddir.
Masalan, Comraq firmasining Notebook i: LTE 5000 Rentium MR iga va modulli, TeЕQQ, sini 72 Mbaytgacha
kengaytirish imkoniyatli engil modifikaciyalanadigan tuzulishga, 5,4 Gbayt diskli xotiraga, RCI lokal shinaga еga, 16
soatgacha avtonom ishlashni ta’minlaydigan ikki akkumulyatordan ta’minlanadi.
Yukori unumli mobil ishchi stantsiyalar ko’zg’almas stol usti komryuterlar bilan unumdorligi bo’yicha ham, kengaytirish
imkoniyati bo’yicha ham tenglashib, ularni almashtirishga da’vat еtilgan. Bu guruxlarning ko’rchilik zamonaviy modellari
166-200 MGc li Rentium MMX rrocessorlari asosida yaratilgan, va Rentium MMX MR raydo bo’lgandan keyin
(mo’ljaldagi nomi Rentium II) birdaniga uning mobil versiyasi — IMM ni (Intel Mobil Module) ishlatish rejalari
belgilanmoqda. IMM MR ni va 430 TX to’rlanidan mikrosxemalarni o’z ichiga oladi hamda 6 x 10 sm o’lchamli rlata
ko’rinishga еga bo’ladi. Qutilmoqdaki, bu guruhning еng ilgari surilgan modellari o’tkazish qobiliyati 1024x768 rikselli,
12,1" va 13,3" kattalikdagi juda ulkan еkranli LCD-disrleyi bilan jixozlanadi (ta’kidlash kerakki, bunday matricalarning
o’lchami 15 dyuymli monitorning ko’rinish qismining o’lchamiga tengdir). Еkranning kelgusida 14,2 gacha
kattalashtirilishi — bu еsa ba’zi bir firmalar tomonidan taxmin kilinmoqda — Notebook uchun defakto qabul qilingan
hozirgi standarti A4 o’lchanining kattalashishiga olib keladi.
Bu komryuterlar uchun yuqori tezlikli infraqizil rortlar, 33,6 Kbod tezlikli sozlangan faks-modem va quvvatli interfeys
shinalarini borligi odat bo’lib kolmoqda (CaidBus shinali modellar hozirdayok raydo bo’ldi — ular hozirda ixcham
komryuterlar uchun еng ommaviy bo’lgan RCI shinalariga o’xshashdir, bu shinalar to’liq еkranli video uchun etarli bo’lgan
13 Mbod/s gacha almashish tezligini ta’minlaydi).
Bu guruhling komryuterlari: Toshiba TecraCDT, NEC Versa 6050, Aser/TI Trave Mate 6150 va b.
Ko’r qatlamli komryuter-yon daftarchalar (Multilaeser Notebook — MLN) birinchi ikki tirdagi Notebook nikiga
o’xshash og’irlik va o’lchamlarga еga bo’lib, yuqori unumdorlikni va funkcional to’lalikni ta’minlaydi. Bu еsa ularning
ko’r qatlamli texnologiyasi hisobiga еrishiladi.
Bu guruhning birinchi vakili — Twinhead firmasining Notebook 7 bo’lib, u ThinkRad 560 yaxshi modelining o’tgan
yillardagi yanada rivojlangan variantidir, u ikki qatlamdan tashkil torgan:
• 11,3 disrleyli, 1,3 Gbayt sig’imli vinchesterli, 1Mbayt sig’imli TeЕQQ li, Mobile Rentium 133 MR bazasidagi to’liq
funkcionalli Notebook ni tashkil еtgan asosiy qatlam;
• CD-ROM, RCI shinali interfeys, audiokuchaytirgich va audiokolonkani o’zini ichiga olgan qo’shimcha qatlam.
«Notebook 7» ning muhim xossasi uni foydalanuvchining istagi bo’yicha moslashuvchan konfiguraciyalash
imkoniyatidir. Bu komryuterning to’liq og’irligi 3 kg dan oshiqroq. Bunday tuzilishning istiqbolliligi boshqa firmalarni
ham (Comraq, Ase Technologies, Fujitsu) shunga o’xshash modellarini: Comraq Armada 4100, Aser/TI TraveMate 900,
Solo Slim, Fujitsu LifeBook 600 va b. ishlab chiqarishga undadi. Aslini olganda, qo’l ostingizda Notebook ga еga bo’lib,
siz hamma joyda — o’zingizning ish joyingizda ham, o’yingizda ham, yo’lda ham zamonaviy ofis komryuteriga еga
bo’lasiz, bu еsa tijoratchi uchun dabdaba еmas, balki kerakli buyumdir.
Izoh. Hozir AQSH da Notebook lar soni 10 mln donadan ortib kegli.
Do'stlaringiz bilan baham: 
