Ўзбекист онда з амонавий интенсив о

1-қоида. Биринчи қоида бир — ёшли шохларни 
бошқариш. Бу ингичка шохларнинг («қалам» шох-
Расм-142. Қалам новда. 
Расм-141. Арраланиб эгилган шох ёки новдани ушлаб туриш учун симбағазга бойлаш мумкин.
Эски боғларда эса кенгайтирувчи ёғоч бўлагидан фойдаланиш мумкин. 
Расм-143. Мевали шохни қисқартириш. 
Расм-144. Шохларни 
янгилаш усули. 
лар деб ҳам айтилади) узунлиги 20-30 см бўлади 
ва қалинлиги қаламдан кўра ингичкароқ бўлади. 
Бу ингичка шохларнинг учки куртаги ҳосил куртак-
дир. Учки куртаги ҳосил куртак бўлмаса ҳам уларни 
қалам шох деб атаса бўлади, агар улар калта ва го-
ризонтал ўсган бўлса. Бундай шохларни ҳеч қачон 
кесмаслик керак. 
Жуда кўп ва зич жойлашган бўлса сийракла-
тиб, горизонтал жойлашганларини қолдириб, 
қолганларини кесиш мумкин. Ҳар йили янгиланиб 
турадиган шохларнинг ва жами ҳосил шохларнинг 
33% и ингичка қалам шохлар бўлиши керак. 
2-қоида. Икинчи йилда қалам шохлар учида мева 
тугади ҳамда учки куртакдан битта ёки иккитагача 
бир ёшли новдалар ўсиб чиқади. Қалам шохнинг ён 
куртаклари ҳосил куртакларга айланади. Ушбу шох-

---

Ўзбекистонда замонавий интенсив олма боғлари
80
ларни қандай кесиш мевали куртаклар сонига ва 
дарахтнинг ўсиш тезлигига боғлиқ. Иккита йўл бор:
биринчи йўл: Новда билан новда туташган жой 
– ҳалқадан кесиш. Ҳалқа учки куртакдан ўсиб чиққан 
новдалар пастида бўлади. Бу кесиш қуйидаги 2 
ёшли шох ҳосилдорлигини оширади. Пастдаги 
расмга қаранг. 
иккинчи йўл: Агар дарахтнинг ўсиши суст бўлса 
ёки ҳосил куртаклар керагидан ортиқ бўлса, ҳалқа 
жойининг қуйироғидан кесиш керак (бу ҳосил кур-
такларни сийраклаштиришни билдиради, қайсики 
мева сийраклаштириш ишини камайтиради). Айрим 
олма навлари 2 ёшли шохда жуда кўп гулкуртаклар 
ривожлантиради. Бир дарахтда шу 2 усулдан би-
рини бажаришга тўғри келиши мумкин. Дарахтдаги 
шохларнинг 33% и 2 ёшли шохлар бўлиши керак.