Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти



Download 1 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/73
Sana24.02.2022
Hajmi1 Mb.
#225597
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   73
Bog'liq
yuristning nutq madaniyati

Кайковус 
Унсурулмаолий Кайковус Каспий денгизи жанубий қирғоқларида яшаган 
Гилон қабиласига мансубдир. У ХI асрда яшаб ижод этди. Ўз замонасининг 
зиёли кишиларидан бўлиб етишди. Мусиқа ва тиббиёт илмида муваффақият 
қозонди. Бироқ Кайковус номини «Қобуснома» асари машҳур сиймолар 
қаторида мангуликка муҳрлади. ХI аср Шарқ маънавияти тарихида қимматли 
асарлардан бири ҳисобланган «Қобуснома»да ҳам нотиқлик санъати, 
маҳоратига доир алоҳида боблар берилган. Кайковус нотиқликка алоҳида 
эътибор қаратади. У сўз санъатида шахснинг мукаммал билимга эга бўлиши 
тарафдори эди. «Билгилким, ҳамма ҳунардин сўз ҳунари яхши», деб уқтиради 
у.
Агар ҳунарманд машаққатли меҳнати туфайли моддий неъматлар 
бунёдкори бўлгани билан, меҳнат маҳсулида инсон маънавий қиёфаси 
тўлақонли намоён бўлмайди. Шу боис ҳунарманд ҳам меҳнат жараёнида 
маънавий қиёфасини шакллантириши лозим. Бу нутқ орқали намоён бўлади. 
«Сўз ҳунари» ни эгаллаган ҳунарманднинг иши бошқалардан кўра яхшироқ 
юришади дейди у. Кайковус фикрича, сўзамол, сўзга чечан нотиқ киши ҳамма 
жойда муваффақиятга эришади. Хушмуомалалик билан ишни битириб 
кетаверади. 
Кайковус машҳур “Қобуснома” асарида нотиқ муваффақият қозониши 
учун қуйидагиларга алоҳида эътибор беришини таъкидлайди: 
- тинимсиз меҳнат, ўз устида ишлаш ва ўрганиш; 
-нутқ ёқимлилигини таъминлаш. Бу ҳақда у: “Нутқинг гўзал бўлсинки, 
халқ уни мамнунлик билан қабул қилсин”, деб уқтиради. 
-нутқда ифодаланган фикр тингловчи қалбига етиб бора олсин; 
-сўз ёки мулоҳаза тўғри, жонли шаклланиши ва асосли бўлмоғига 
эришиш;
- илмий асос ва далилларга бой нутқ таъсирчанликни орттиради; 
-нутқ матни жиддий тайёргарликсиз ҳавола қилинар экан, биринчидан, 
савияси, иккинчидан таъсир доираси паст бўлади; 
- “Ҳар қанча доно бўлсанг ҳам ўзингни нодон билгил, токи сенга илм 
ўрганиш эшиги очиқ бўлғай”; 
-“Амалдорлар билан амалдордек, оддий одамлар билан оддий одамлардек 
сўзлашгил, донишмандлик чегарасидан чиқма, сенинг сўзингни эшитган 
кишига оғир туюлмасин”; 
-“Кўп билгил-у, оз сўзла.., шундай сўзлагилки, бу сўз бекор ва зое 
кетмасин”; 


78 
- сўз эшитишдан қочма, киши сўзни эшитиш билан нотиқ бўлади”. 
Унсурулмаолий Кайковуснинг бундай фикр-мулоҳазалари нотиқлик 
санъати тарихида ҳамон ўз аҳамиятини сақлаб келмоқда. 

Download 1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish