Electr xa'm magnetizm lat

potentsial maydan ekenligin ko’remiz.

Qalay  degen  menen  statsionar  toqlardın’  elektr  maydanı  elektrostatikalıq  maydannan  u’lken

ayırmag’a iye. Elekttrostatikalıq maydan tınıshlıqta turg’an zaryadlardın’ maydanı bolıp tabıladı

(bunday  elektr  maydanın  a’dette  Kulon  maydanı  dep  te  ataydı).  Zaryadlardın’  ten’  salmaqlıg’ı

saqlang’anda  o’tkizgishtin’  ishinde  bunday  maydan  nolge  ten’.  Statsionar  toqlardın’  elektr

maydanı  da  Kulon  maydanı  bolıp  tabıladı.  Biraq  bul  maydandı  qozdıratug’ın  (payda  etetug’ın)

zaryadlar  qozg’alısta  boladı.  Sonlıqtan  statsionar  toqlardın’  maydanı  o’tkizgishtin’  ishinde  de

boladı.  Eger  usınday  awhal  orınlanbag’anda  o’tkizgishtin’  ishinde  elektr  tog’ı  bolmag’an  bolar

edi (Om nızamı boyınsha elektr maydanı nolge ten’ bolsa toqtın’ tıg’ızlıg’ı da nolge ten’ boladı,

79-formula).  Elektrostatikalıq  maydannın’  ku’sh  sızıqları  barlıq waqıtta da o’tkizgishtin’  betine

perpendikulyar.  Al  statsionar  toqlardın’  elektr  maydanı  ushın  bunday  perpendikulyarlıqtın’

orınlanıwı sha’rt emes.

(79)-formula  differentsial  formada  jazılg’an  Om  nızamı  dep  ataladı.  A’lbette  Om  o’z  nızamın

ashqan  da’wirde  (1827-jılı)  bunday  differentsial  formadag’ı  jazıwlar  qabıl  etilmegen  edi.

Sonlıqtan biz ha’zir 1827-jılı ashılg’an Om nızamın bayanlawg’a qaytıp kelemiz.

Biz jin’ishke o’tkizgish arqalı o’tiwshi toqtı qaraymız. Eger toqtın’ tıg’ızlıg’ı bolg’an 

  shamasın

o’tkizgishtin’  kese-kesiminin’  maydanı 

   ke  ko’beytsek  o’tkizgish  arqalı  o’tip  atırg’an  tolıq

toqtın’ ma’nisin (toq ku’shinin’ ma’nisin) alamız:

=   .

(81)

Om  nızamına  sa’ykes  o’tkizgishten  o’tip  atırg’an 

   toqtın’  shaması  o’tkizgishtin’  ushlarına