Kimyo fakulteti fizikaviy kimyo kafedrasi

III BOB. 

Olingan natijalar tahlili…………...……...............................  28 

 

Xulosa ……………………………………..............................  49 

 

Adabiyotlar ro’yxati……………………...............................  50 

---

4 

 

Kirish 

Ishning  dolzarbligi.  Bugungi  kunda  sanoat  jadal  rivojlanib  borayotgan 

mamlakatlar iqtisodiyotining turli tarmoqlarida metalllar korroziyasini oldini olish 

va undan saqlashda ishlatiladigan ingibitorlar va antikorrozion qoplamalar yaratish 

dolzarb masalalardan biridir.  

Jahonning  kimyo  va  neft-kimyo  sanoati  rivojlangan  mamlakatlarida  metalllar 

korroziyasi  natijasida  yetkaziladigan  zarar  ishlab  chiqariladigan  metalllarning 

yillik  miqdorini  30  foizini  tashkil  qiladi,  shuning  uchun  korroziyaga  qarshi 

ingibitorlar  va  antikorrozion  qoplamalarni  yaratish  hamda  ishlatish  muhim 

ahamiyat 

kasb 

etadi. 

O'zbekiston  Respublikasida  mustaqillik  yillarida  ishlab  chiqarish  sohalariga 

zamonaviy  texnologiyalarni  qo'llash  borasida  keng  qamrovli  dasturlar  yaratildi. 

Zamonaviy  dastgohlar  bilan  jihozlangan  sanoat  korxonalari  ishga  tushirilmoqda. 

Ushbu dastgohlarni emirilishdan himoyalash uchun korroziyaga qarshi ingibitor va 

antikorrozion  qoplamalar  keng  qo'llaniladi.  Shu  maqsadda,  mamlakatimizda 

ingibitor va antikorrozion qoplamalarning yangi turlarini yaratish bo'yicha ko'pgina 

ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilmoqda. 

Sanoat  miqyosida  polimerlar  asosidagi  ingibitorlar  va  antikorrozion  qoplamalarni 

po'lat  korroziyasiga  ta'sirini  o'rganish  orqali  yangi  xossaga  ega  bo'lgan  mahsulot 

turlarini  yaratish  hamda  amaliyotga  joriy  etish  bo'yicha  tadqiqotlar  jadal  sur'atlar 

bilan  olib  borilmoqda.  Agressiv  muhitlarda  xizmat  qiluvchi  texnologik  asbob-

uskunalar, uzatuvchi quvurlarning mustahkamligi va xizmat muddatini ingibitorlar 

yordamida  oshirish  eng  samarali  usullardan  hisoblanadi.  Korroziya  ingibitorlari 

kislorod  va  boshqa  ionlarni  bog'lovchi  kimyoviy  birikmalar  hamda  chidamli 

qoplamalar  yaratishda,  kompozisiyalarga  qo'shimchalar  sifatida,  aylanma  suv 

tizimlari,  suv  ta'minoti  tarmog'ida,  neftni  qayta  ishlash  va  neft-kimyo  sanoatlari, 

barcha  energetik  qurilmalar,  mikroelektronika  va  zamonaviy  harbiy  texnikani 

himoyalashda 

ishlatiladi, 

ular 

yoqilg'i, 

moylar, 

surkovgichlar, 

qurilish 

materiallariga  qo'shiladi.  Bugungi  kunda  bunday  reagentlar  sifatida  suvda 

---

5 

 

eriydigan yuqori molekulali birikmalar ishlatilmoqda. Oqava suvlarning tozaligiga 

talab keskin ortganligi sababli korroziyadan saqlovchi ingibitorlar sifatida zararsiz 

bo'lgan  yuqori  molekulali  birikmalarni  ishlatish  dolzarb  hisoblanadi.  Bugungi 

kunda  respublikamizda  ingibitorlar  rus va  nemis  ishlab  chiqaruvchilaridan  import 

qilinmoqda va ular uchun talab suv ta'minoti tarmoqlarida, kimyo, neftkimyo, gaz 

sanoati, ayniqsa, kimyo, elektrokimyo sohalarida ulkan bo'lmoqda.