Kimyo fakulteti fizikaviy kimyo kafedrasi

 (3-nitrofenil)(piperidin-1-il)metil digidrofosfit kislota olish 

Piperidinning  m-nitrobenzaldegid  va  fosfit  kislotasi  bilan  uch  komponentli 

kondensatsiyasi 

natijasida 

(3-nitrofenil)(piperidinil-1)metilfosfit 

kislota 

(NFPPMFK)  hosil  bo'lishi  aniqlandi.  Sovutgich,  tomizgich  voronka  va  mexanik 

aralashtirgich bilan jihozlangan 3 og‘izli tubi yumaloq kolbaga  4,25 g (0,05 mol) 

piperidin va 7,55 g (0,05 mol) m-nitrobenzaldegid solindi. Reaksion aralashma suv 

hammomida  past  olovda  qizdirib  va  aralashtirib  turilgan  holda  8,2  g  (0,1  mol) 

fosfit kislota qo‘shildi. Reaksiya  2 soat davomida olib borildi. Reaksiya tugagach 

reaksiya  aralashmasi  muz  ustiga  sekin-asta  aralashtirish  bilan  quyildi.  Hosil 

bo‘lgan  cho‘kma  filtrlab  quritildi.  11,6  g  (77%)  (3-nitrofenil)(piperidinil-

1)metilfosfit kislota hosil bo’ldi.

 

NH

+

NO

2

CHO

+

H

3

PO

3

N

CH

NO

2

P

(3-nitrophenyl)(piperidin-1-

yl)methylphosphonic acid

OH

OH

O

 

Sxema  2.  Piperidin,  m-nitrobenzaldegid  va  fosfit  kislotaning  uch  komponentli 

kondensatsiyasi. 

Hosil bo’lgan 2-modda oq-sarg’ish rangda bo’lib, suvda yaxshi eriydi. 

 

 

 

---

31 

 

 

3-rasm. (3-nitrofenil)(piperidinil-1)metilfosfit kislotaning IQ spektri