Talabalari uchun darslik

tuxum  hujayra  holatida  boiishi  mumkin.
Binobarin,  tuxum  hujayraga  kirgan  spermatozoid  undagi  meyoz 
jarayonini tugashini  «kutadi».  Tuxum  hujayra yadrosi bilan spermatozoid 
yadrosining  q o‘shilishi 
kariogamiya 
deyiladi.  Demak,  hayvonlarda 
urugianish  ikki bosqichdan, 
singamiya 
— tuxum va  urug‘  hujayralaming, 
kariogamiya 
— ularning  yadrolarini  qo‘shiIishidan  iborat.
0 ‘simliklarda  urugianish 
o ‘z  mohiyatiga  ko‘ra  hayvonlardagi 
urugianishga o ‘xshash ya’ni ikkita gaploid yadroning qo‘shilishidan tashkil 
topadi.  Shu  bilan  birga  o ‘simliklarda  urugianishning  o'ziga  xos jihatlari 
bor.
O chiq  urug‘lilardagi  u ru g ia n ish n i  dastlab  tasvirlagan  olim  
N.N.Gorojankin, 
yopiq  urugiilarda  esa 
E.Strasburger 
hisoblanadi. 
0 ‘simliklarda mikrogametogenez chang hujayrasining hosil boiishi  bilan 
yakunlanadi.  Urug‘chi gulining ustunchasiga kelib tushgan chang vegetativ 
hujayrali  chang  naychasini  hosil qilib,  urug‘kurtak  tomon harakatlanadi 
va  uni  ichida joylashgan  murtak  xaltachasining  mikropilega  yetgach,  u 
sinergidlarga tegib yoriladi.  Chang hujayrasidagi spermiyaning biri  murtak 
xaltasidagi  tuxum  hujayra  bilan,  ikkinchisi  esa  markaziy  yadro  bilan 
qo‘shiladi  (12-rasm).  Urugiangan  tuxum  hujayrada  xromosomalaming
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

diploid  to‘plami  tiklanadi  va  u  urug‘ning  murtak qismini  hosil  qiladi. 
Murtak  xaltasidagi  markaziy  yadro  bilan  spermiya  q o cshilishidan 
xromosomalaming triploidi  hosil  bo‘lib,  undan  urug‘ning  endospermasi 
rivojlanadi.  Chang  naychasidagi  bir  spermiyaning  tuxum  hujayra, 
ikkinchisining markaziy yadro bilan qo‘shilishi 
qo‘sh urugianish 
deyiladi. 
U  1898-yilda  rus  olimi 
S.G.Navashin 
tomonidan  kashf qilingan.
Xulosa  qilib  aytganda  jinsiy  ko‘payishda  1)  erkak  va  urg‘ochi 
gametalaming  hosil  boiishi;  2)  urugianish  mobaynida  qarama-qarshi 
jin s  gam etalarning  o ‘zaro  q o ‘sh ilish i;  3)  m eyozda  gom o log ik  
xromosomalaming konyugatsiyalanishi;  4)  qarama-qarshi jinslaming irsiy 
omillarini  birikishi  го‘у beradi.
7.Jinsiy ko4payishning  norasmiy  tiplari
Jinsiy  ko‘payishning  norasmiy  tiplariga