Mavzu: Zamonaviy jadval prostessorlari va ularning imkoniyatlari
Reja:
1. Zamonaviy jadval prostessorlari
2. Excelda iqtisodiy masalani yechish usullari
3. Zamonaviy jadval prostessorlari va ularning imkoniyatlari
Zamonaviy kompyuterlarning dasturiy ta‘minotining tarkibiy qismiga kiruvchi MICROS
OFT OFFICE paketidagi asosiy vositalardan biri jadval prosessori deb ataluvchi MS EXCEL
dasturidir. MS EXCEL WINDOWS operasion qobig‘iboshqaruvida elektron jadvallarni tayyorl
ash va ularga ishlov berishga mo‘ljallashgan.
Elektron jadvallar asosan iqtisodiy masalalarni yechishga mo‘ljallangan bo‘lsa-da,
uning tarkibiga kiruvchi vositalar boshqa sohaga tegishli masalalarni yechishga ham, ma
salan, formulalar bo‘yicha hisoblash ishlarini olib borish, grafik va diagrammalar qurishga ka
tta yordam beradi. Shuning uchun MsEXCEL dasturini o‘rganish muhim ahamiyat kasb etadi
va har bir foydalanuvchidan Ms EXCEL bilan ishlay olish ko‘nikmasiga ega bo‘lish talab etiladi.
Ms EXCEL elektron jadvalining asosiy elementlari. Ms EXCELdagi barcha ma‘lumotlar jad
val ko‘rinishida namoyon bo‘lib, bunda jadval yacheykalarining (xonalarining) ma‘lum qismiga
boshlang‘ich va birlamchi ma‘lumotlar kiritiladi, boshqa qismlari esa har xil arifmetik amallar
va boshlang‘ich ma‘lumotlar ustida bajariladigan amallar natijalaridan iborat bo‘lgan axborotlardir
Elektron jadval yacheykalariga uch xil ma‘lumotlarni kiritish mumkin:
Matnli;
Sonli ifodalar;
Formulalar.
Matnli ma‘lumotlar sarlavha, belgi, izohlarni o‘z ichiga oladi.
Sonli ifodalar bevosita jadval ichiga kiritiladigan sonlardir.
Formulalar – kiritilgan sonli qiymatlar bo‘yicha yangi qiymatlarni hisoblaydigan
ifodalardir.
Formulalar har doim «=» belgisini qo‘yish bilan boshlanadi. Formula yacheykaga ki
ritilgandan keyin shu formula asosida xisoblanadigan natijalar yana shu yacheykada xosil bo‘
ladi. Agar shu formulada foydalanilgan sonlardan yoki belgilardan biri o‘zgartirilsa, EXCEL
avtomatik ravishda yangi ma‘lumotlar bo‘yicha hisob ishlarini bajaradi va yangi natijalar hosil
qilib beradi.
Ms EXCELning asosiy ishlov berish ob‘ekti xujjatlar hisoblanadi. Ms EXCEL xujjatl
ari ixtiyoriy nomlangan va .XLS kengaytmasiga ega bo‘lgan fayllardir. Har bir Ishchi kitob ix
tiyoriy sondagi elektron jadvallarni o‘z ichiga olishi mumkin. Ularning har biri « ishchi varaq » d
eb ataladi. Har bir ishchi varaq o‘z nomiga ega bo‘ladi. Ishchi kitobni hosil qilish uchun MS EXCE
L dasturini ishga tushirish zarur. Ms EXCEL dasturini bir necha usul bilan ishga tushirish mumkin:
1. Ish stoli menyusida quyidagilarni bajarish orqali:
«Пуск» - Все Программы - MICROSOFT OFFICE - MS EXCEL
2. Ms EXCEL da yozilgan ixtiyoriy xujjatni ochish yordamida: Bunda Ms EXCEL
dasturi avtomatik ravishda ishga tushiriladi.
Ilovalar darchasining asosiy elementlari
Sarlavhalar qatori. Bunda dasturning nomi, joriy ishchi kitobining nomi beriladi.
Shu qatorning o‘ng yuqori burchagida darchaning tashqi ko‘rinishini o‘zgartiruvchi
uchta boshqaruv tugmasi joylashgan.
Menyu qatori (gorizontal menyu). Bunda ishlash uchun qatordagi ixtiyoriy bo‘lim ustiga
sichqoncha ko‘rsatkichini olib kelib bosiladi, natijada tanlangan bo‘im menyusi elementlari r
o‘yxati ochiladi. Menyular bilan ishlash MICROSOFT EXCEL ning asosiy
buyruqlarini berish usullaridan biri xisoblanadi.
Uskunalar paneli
a) Standart uskunalar paneli buyruqlarni ko‘rsatuvchi, gorizantal menyuning standart
buyruqlarini takrorlovchi tugmalardan iborat.
b) Formatlash uskunalari paneli, buyruqlarni ko‘rsatuvchi va kiritilayotgan
axborotlarni formatlashga imkon beruvchi tugmalardan iborat.
Formulalar qatori. MICROSOFT EXCELga ma‘lumotlar kiritilayotgan barcha
axborotlar, matnlar, sonlar va formulalar mana shu qatorda aks ettiriladi.
A
va
B
ga
bir
qancha
miqdordagi
bir
jinsli
mahsulot
etkazish
va
sotish.
Mahsulot bir taraflama xarakatda bo‘lsin.
S1 – A shaxobchadagi sotib olingan mahsulot birligining narxi.
S2 - B shaxobchadagi sotilgan mahsulot birligining narxi. Masalaning shartiga ko‘ra S1
A shaxobchadagi mahsulot birligining soni(miqdori).h- A shaxobchadan B shaxobchagacha olib
kelish uchun ketadigan harajat. f- olinadigan foyda. n*S1 – mahsulot bahosi. n*S2- daromat.
foydani topish uchun quyidagi formula qo‘llaniladi.
f=n*S2-n*S1-h (1) (1) formula excelda quyidagicha bajariladi
Rasm 1.
Biz olib kelish uchun bir nechta harajatlarni umumiy qilib (1) formuladan harajatni h ni topib
olamiz.
h=n*S2-n*S1-f (2)
(2) formula excelda quyidagicha bajariladi
Rasm 2.
Biz olib kelish uchun mahsulot miqdorini qanchaligini rejalashtiramiz (2) formuladan n –ni topib
olamiz
N=(h+f)/(S2-S1) (3)
(3) formula excelda quyidagicha bajariladi
Rasm 3.
Biz sotish uchun mahsulot narxini qanchaligini rejalashtiramiz (1) formuladan S2 –ni topib olamiz.
S2=(f+h+n*S1)/n (4)
Rasm 4.
Biz sotib olingan mahsulot narxini qanchaligini rejalashtiramiz (1) formuladan S1 –ni topib olamiz.
S1=(n*S2-f-h)/n (5)
Rasm 5.
Mavzu: Taqdimot va uni yaratishning zamonaviy dasturiy ta‘minoti
Reja:
1. Taqdimot va uni yaratishning zamonaviy dasturiy ta‘minoti
2. Microsoft power point 2013 dasturi bilan ishlash
3. Microsoft power point 2013 ning Asosiy menyu qatori
Kundalik hayotimizda biz ko‘pchilik hodisalar bilan tanishamiz bular
inson ongida turlicha aks etishi bilan farqlanadi. Butun borliq atrofimizni o‘rab turga
n olamning ongimizdagi aksi bu axborot sanaladi.
Inson hamisha ko‘rganlarini eslab qolishga va yoddan chiqarmaslikka harakat qiladi.
Buning uchun esa u
turli hil yo‘llarni o‘ylab topdi va rivojlantirdi. Hozirgi electron hisoblash texnikalari
rivojlangan davirda buning yo‘li juda osonlashib qolga. Electron
qurilmalar va shu maqsadga yo‘naltirilgan vositalar
bunda kata yordam beradi. Aynan shunday maqsaddagi ishlar uchun
ham Microsoft Office kompaniyasi Power Point dadasturini ishlab chiqargan.
Bu dastur yuqorida aytib
o‘tganimizdek turli hil grafik ko‘rinishdagi axborotlar bilan, video multimediya fayill
ari bilan ishlash imkoniyatini beradi.
Aynan shu dastur orqali biz ofis dasturlarining boshqalarida uchramaydigan imkoniyat
larga ega bo‘lamiz. Power Point dadasturi
rasm va multimediya fayllari bilan ishlash imkoniyatidan tashqari ularni namoyish eti
shda ham katta imkoniyatlarga ega. Power Point
2013 dadasturini ishga tushirish uchun huddi boshqa ofis dasturlari singari Windows
8 muhitida ham «Пуск» menyusidan foydalaniladi.
Bundan tashqari ish
stolining bo‘sh joyida sichqoncha o‘ng tugmasi bir marta bosiladi. Hosil bo‘lgan men
yudan «Создат» bo‘limi tanlanadi.
Natijada Power
Point 2013ning sarlovha eskisini tanlash oynasi hosil bo‘ladi. U boshqa
oldingi ofis dasturlaridan farqli ravishda quydagicha ko‘rinishda bo‘ladi.
Hosil bo‘lgan oynaning chap tomoniga e‘tibor bering bu yerda dastlab yuqorida d
astur nomi va foydalanuvchi joriy holatgacha foydalangan hujjatlar ro‘yhati joylash
adi.
Oynaning asosiy qismida esa Power Point dasturining foydalanuvchiga takil etayotga
n hujjat yaratiladigan dizaynlar eskizlari namoyon bo‘lgan. Bulardan foydalanuvchi o
‘ziga maqul bo‘lgan dizaynni tanlaydi va natijada Power Point dasturining quydagi
ishchi sohasi namoyon bo‘ladi.
Endi asosiy oynadagi elementlar bilan tanishamiz. Oynaning eng yuqori qismida dast
urning nomi, joriy oyna raqami va oynani tartibga solib turish elemantlari joylashadi
.
Asosiy menyu bu 9ta funksiyadan iborat menyulardan iborat.
Asosiy manyuning yordamida foydalanuvchi
menyu yordamida bajariladigan barcha funksiyalarni amalga oshirish mumkin.
Ishch oynasi asosan ikki qisimdan iborat bo‘ladi. Oynaning chap tomoni bu ishlan
ayotgan taqdimot strukturalarining nomayon bo‘lishini ko‘rish mumkin.
O‘ng tomonida esa yaratilayotgan taqdimotning joriy slaydi joylashadi.
Taqdimot sozlamalarini foydalanuvchi o‘ziga moslash uchun turli imkoniyatlarga ega
buning uchun foydalanuvchi buyruqlar bo‘limidan
bo‘limi tanlanadi. Hosil bo‘lgan menyudan
slaydlar sozlamalari bo‘limi tanlanadi. Natijada quydagi oyna hosil bo‘ladi.
Endi esa dasturning asosiy imkoniyati bo‘lmish taqdimot yaratish bilan tanishsak. T
aqdimot yaratishning asosida albatta slaydlardan foydalaniladi.
Ular tekst, grafik, ovozli va videa malumot ko‘rinishida bo;lishi mumkin. Yangi taqd
imot yaratish uchun quydagi amallar
ketma ketligi bajariladi
Menyuda dasturning kerakli eskisi tanlanadi va
natijada uning maketini tanlash mulaqot ynasi ochiladi.
Bu oynaning chetlaridagi o‘tkazish tugmalari yordamida keying yoki oldingi maketlar
ni ko‘rish imkoniyati bor. Maketnng pastki qismi
strelkalari esa maket holatini tanlaydi va o‘zgartiradi. Misol
uchun yuqoridagi maketning bir nechta shakli ham mavjud.
Maketning rasimli ko‘rinishlari ham mavjud bo‘lib ular foydalanuvchi
hoxishiga ko‘ra almashtirilishi mumkin
Natijada ishchi sohada tanlangan maket hosil bo‘ladi. Foydalanuvchi bu buyruqni kla
viaturadan ―Ctrl+N‖ kombinatsiyasi orqali ham hosil qilishi mumkin.
Slaydlar bilan turli amallarni bajarish mumkin. Yaratilayotgan taqdimot strukt
uralarini o‘zgartirish unga yangi slayd qo‘shish va mavjud slaydlarni olib tahlash imk
oniyatlari ham mavjud. Bu amallarni quydagicha bajaramiz.
Taqdimot strukturasini o‘zgartirish uchun uning
joylashuv o‘rniga sichqoncha k‘rsatgichi olib boriladi va chap tugmasi bir marta bosil
ib turgan holda struktura ichidagi o‘zgartirishimiz kerak bo‘lgan joyga olib boriladi,
kerakli joyga olib kelgach tugmacha qo‘yib yuboriladi, natijada ushbu slayd
o‘rni tanlangan joyga almashib joylashadi.
Strukturalar qatoriga yangi slayd qo‘shish va mavjudlarini olib tashlash quydagi tart
ibda amalga oshiriladi. Slayd qo‘shish-
sichqoncha kursori aynan slayd qo‘shish kerak bo‘lgan joyga olib boriladi va kerakl
i slayd ustida bir marta bosiladi natijada slayd joriylashadi.
So‘ngra sichqoncha o‘ng tugmasi bir marta bosiladi va slayd hosil qilish buyrug‘I ta
nlanadi. Bundan tashqari slaydni «Вставка» bo‘limi yordamida ham qo‘shish mumkin.
Kerakli eskiz tanlangach ekranda quydagi ko‘rinish hosil bo‘ladi.
Kerakli tekst tanlanadi. So‘ngra u slaydda aks etadi.
Huddi shunday tarzda slaydlarga diogrammalar joylashtirish ha amalga oshiriladi.
Endi esa e‘tiboringizni taqdimot ko‘rinish va chiqishlari, animasiyalar joylashtirishga
qaratsak.
Buning uchun joriy slayd tanlanadi va menyular satridan АНИМАЦИЯ bo‘limi tanlan
adi. Natijada oynada ushbu bo‘limning menyulari paydo bo‘ladi.
Slayddagi effect berilishi kerak bo‘lgan saxifa tanlanadi va belgilab olinadi, natijada
―animatsiya‖ bo‘limi faollashadi. Siz undan kerakli animatsiyani tanlab joylashtirish
mumkin.
Bularga qo‘shimcha ravishda har bir effect turiga qo‘shimcha
effektlar kiritish ham mumkin.
Mavzu: MS Power Point dasturning menyusi va uskunalar paneli. Prezentatsiya yaratish
bosqichlari
Reja:
1. MS Power Point dasturning menyusi va uskunalar paneli
2. Prezentatsiya yaratish bosqichlari
3. Slaydlar ro‗yxatini tashkil etish va uni taxrirlash.
Bugungi kundа rеklаmаlаrgа judа kеng e`tibоr bеrilmоqdа. Rеklаmаlаrning hаr xil
ko`rinishlаri: vаrаqаlаr, e`lоnlаr, tеlе vа rаdiо rеklаmаlаr sizgа mа`lum. Bugungi kundа
kоmp`yutеr rеklаmаlаrni yarаtish vа tаrqаtish bo`yichа eng kuchli vоsitаgа аylаndi.
Rеklаmа prеzеntаtsiyasini yarаtish bu ko`p vаqtni tаlаb qilаdigаn, judа muhim vа
mаs`uliyatli jаrаyondir. Bu o`rindа sizdаn tаlаb qilinаdigаni bu rаsmlаr, аnimаtsiya
(hаrаkаt), qisqа mаtnlаrdаn ibоrаt stsеnаriyni o`ylаb tоpish. Prеzеntаtsiyalаr tаyyorlаshdа
eng effеktiv vа univеrsаl vоsitаlаrdаn biri - bu «Microsoft Office» ilоvаsidаgi – «Power
Point» dаsturidir. U grаfik аxbоrоtlаr, slаydlаr, оvоz, vidео kliplаr, аnimаtsiyalаrdаn
fоydаlаnib, sifаtli prеzеntаtsiyalаr yarаtish imkоnini bеrаdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |