“mashinasozlik” fakulteti «Yer usti transport tizimlari» kafedrasi



Download 3,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet65/150
Sana31.12.2021
Hajmi3,16 Mb.
#220003
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   150
Bog'liq
avtomobil yollari

(27-rasm).  
Serpantinli  yo`llar  burilish  burchaklari  juda  katta  bo`lganligi  uchun  egri  chiziq 
uning  ichiga  emas,  balki  tashkarisiga  joylashtiriladi.  Asosan  ikki  turdagi  serpantinlar 
mavjud: 
1  –  Ularda  yordamchi  egri  chiziq  o`zining  qabariq  qismi  bilan  har  tomonga 
qaragan  bo`ladi.  Ular  mutannosib  va  nomutannosib  (simmetrik  va  akssimmetrik) 
bo`lishi mumkin. 


 
52 
2  –  Ularda  yordamchi  egri  chiziq  o`zining  qabariq  qismi  bilan  bir  tomonga 
qaragan bo`ladi. Ular to`la serpantinli, ya’ni asosiy burilish chizig`i burilish burchagiga 
nisbatan siljigan bo`lishi mumkin. SHuningdek yarim serpantinli, ya’ni asosiy burilish 
chizig`i burilish burchagi tomonidan biriga tik chiziq bo`ylab joylashgan bo`ladi. 
 
27-rasm. O`tkinchi egri chiziqli simmetrik serpantin. 
To`la  serpantin  quyidagi  asosiy  qismlardan  iborat:  asosiy  egri  chiziq  S,  uning 
radiusi  R,  markaziy  burchak  γ,  serpantinlar  burchagi  α,  yordamchi  burilish  radiusi  r, 
asosiy va urinma burilishlar orasidagi kesma uzunligi m, yordamchi burilish burchagi β, 
serpantin  bo`g`izi  Z  (serpantinning  eng  kichik  joyidagi  o`qlari  orasidagi  masofa), 
tangenslar T.  
Bu  ko`rsatkichlar  hududning  me’yoriy,  topografiya,  geologiya  va  gidrologiya 
shartlari bo`yicha tanlab olinadi. 
 Serpantinlarni  loyihalash  ularning  qismlarini  hisoblash  va  hududda  yo`l 
ko`tarmasini  joylashtirish  imkonini  tekshirishdan  iborat  bo`ladi.  Yo`l  ko`tarmasini 
loyihalashda  uni  turg`unligiga  va  transport  vositalari  harakatlanishi  uchun  qulaylik 
yaratishga alohida e’tibor beriladi. 
Davlat  standarti  (SNiP  II-D.  5-72)da  serpantin  qismlarini  loyihalash  me’yoriy 
ko`rsatkichlari  berilgan.  Loyihachi  va  quruvchilarning  ishini  osonlashtirish  maqsadida 
serpantinlarni hisoblash va joylashtirish uchun mahsus jadvallar qilingan. 
Avtomobil  yo`llarida  harakat  havfsizligini  ta’minlash  shartlaridan  biri  uning 
ko`ndalang  kesimi  bo`yicha  ko`rinishni  yaxshilashdan  iborat.  Agar  yengil  avtomobil 


 
53 
haydovchisining ko`rish nuri qatnov qismi yuzasidan 1,2 m balandda joylashgan bo`lib 
avtomobil  yo`lning  eng  chetki  bo`lagida  qatnov  qismi  chetidan  1,5  m  masofada 
harakatlanayotgan  bo`lsa,  yo`l  transport  hodisasini  oldini  olish  maqsadida  avtomobilni 
to`xtatish  yoki  aylanib  o`tish  imkoniyatidagi  masofada  xavf-hatarni  ko`ra  olsa, 
hisoblangan  ko`rish  masofasi  ta’minlangan  bo`ladi.  Hisoblangan  ko`rinish  masofasi 
avtomobil yo`llari toifasini hisobga olgan xolda quyidagicha belgilanadi. 
Ko`rsatkichlar 
Yo`l toifasi 

II 
III 
IV 

Hisoblangan tezlik, km/soat 
150 
120 
100 
80 
60 
Hisoblangan ko`rinish masofasi, m 
-yo`l yuzasini 
 
250 
 
175 
 
140 
 
100 
 
75 
- qarama-qarshi avtomobilni  

350 
280 
200 
150 
 
28-rasm.  Avtomobil  yo`llaridagi  kesishma  va  qo`shilishlardagi  ko`rinishni 
ta’minlovchi shakl. 
 
Yuqoridagilarga  yo`l  qo`yilgan  xollarda  ko`rinish  masofasi  450  m.dan  kam 
bo`lmasligi kerak. Qolgan barcha xollarda tutashgan bo`laklaridan odam yoki hayvonlar 
chiqib  qolish  imkoniyati  bo`lgan  joylarda  qatnov  qismi  chetidan  I-III  toifali  yo`llar 
uchun  kamida  25  metr,  IV-V  toifali  yo`llar  uchun  15  metr  masofada  yon  tomondan 
ko`rinishni  ta’minlash  zarur.  Avtomobil  yo`llarining  bir  tekislikdagi  kesishma  va 
ilashmalarida ko`rinish 28-rasmda ko`rsatilgan chizma asosida ta’minlanishi zarur.  


 
54 
Yo`l  yuzasidagi  hisoblangan  ko`rinish  masofasi  (L
a
,  L
d
)  kesishgan  yo`llardagi 
hisoblangan  harakat  tezligiga  mos  kelishi  kerak.  To`g`ri  yo`llardagi  yon  tomondan 
ko`rinish  (L
b
)  SNiP  II-D.5-72  davlat  standarti  bo`yicha  belgilanadi.  Yo`l 
burilishlarining  ichki  tomonidagi  ko`rinishga  halaqit  beradigan  to`siqlar,  ya’ni  bo`rtib 
chiqqan qoya, daraxt, qurilish va boshqalar olib tashlanadi. 
 

Download 3,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish