Bobur n o m id a g ia n d ijo n davlat universiteti ru stam bek shamsutdinov, shodi k a rim o V


Sopollitepa qishloq jamoasining bronza muhri



Download 11,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/253
Sana31.12.2021
Hajmi11,52 Mb.
#219543
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   253
Bog'liq
2 5467894839875994463

Sopollitepa qishloq jamoasining bronza muhri. 

Sopolga bitilgan piktografik yozuv belgilari.

\ \ \ 1   H   11  Ч  И



0

—P 1А  

0  f*j

a

 A ^ ir r



Kuzatish  natijasida  Zamonbobo  manzilgohidagi  aholi  deh­

qonchilik  bilan  ham,  chorvachilik  bilan  ham  shug‘ullangan,  degan 

xulosaga  kelingan.  Bunday madaniyat yodgorliklari  0 ‘zbekistonning 

Surxondaryo  (Sopollitepa;  Jarqo‘ton),  Xorazm  (Tozabog‘yob), 

Toshkent  (Achiko‘l,  Yangiyer  tumani,  Toshkent  kanali  atrofi, 

Burg‘uluq),  Namangan  (Buvana  mozor),  Andijon  (Dalvarzintepa), 

Qashqadaryo  (Yerqo‘rgon,  T o‘rtko‘ltepa)  va  boshqa  viloyatlarida 

ham ko‘plab topilgan.

Bronza  davrida  0 ‘rta  Osiyoning  janubiy  viloyatlarida  baland 

bo‘yli,  boshi  cho‘zinchoq,  yuzi  ingichka  odam  vakillari  tarqalgan. 

Mintaqaning  cho‘l  qismida  janub  aholisidan  farq  qilgan  boshi 

dumaloq,  yuzi  juda  keng  va  cho‘ziq  b o ig a n   qabilalar  yashgan. 

Bronza  davriga  oid  makonlami  qadimshunoslar  Surxondaryo, 

Buxoro  va Xorazm vohalaridan topib  tekshirganlar.  Surxon vohasida 

o ‘troq  makonlar  tog‘  daryolari  qirg‘oqlari  bo‘yida joylashgan  b o iib , 

soylardan  dehqonlar  dalasiga  suv  chiqarilgan.  Sopolli  makoni 

Muzrobod  vohasi  uch  qatorli  mudofaa  devori  bilan  o ‘rab  olingan 

edi.  Bu  yerdan  ko‘p  xonali  uy-joylar,  hunarmandchilik  ustaxonalari, 

bronzadan  yasalgan  mehnat  qurollari,  yarog‘-aslahalar,  kulolchilik



26

VATAN  TARIXI

charxida 

ishlangan 

sopol 

idishlar  va  boshqa  buyum- 



lar  topildi1.  Q al’adan  20  dan 

ziyod  kulolchilik 

xumdoni 

ochib o ‘rganildi. Kulolchilikda 

yuqori  sifatli  nafis  idishlar—  

qadah,  k o ‘za,  xum,  choynak, 

piyola,  kosa,  lagan  va  ho- 

kazolar 


tayyorlangan. 

Ov- 


chilik  va  terimchilik  ijtimoiy 

va  iqtisodiy  hayotda  o'zining 

dastlabki ahamiyatini yo ‘qotdi. 

Ot,  eshak,  tuya  va  h o ‘kizdan 

qatnov  vositasi  sifatida  foydalanildi,  hayvonlarga  qo‘shiladigan 

aravalar  vujudga  keldi2.  0 ‘zbekiston  hududidan  qadimgi  davrga  oid 

ko‘plab  bronza  san’ati  namunalari  ham  topilgan3.  Bronza  davriga 

oid  boshqa  bir  makon  —   Jarqo‘ton  Sherobod  vohasi  manzilgohi 

ancha  katta  maydonga  ega  bo'lib,  mudofaa  devorlari  bilan  o'ralgan 

va  mustahkamlangan  qismlarga  boiingan.  Xorazmda  bronza  davri 

dehqonchilik  va  chorvachilik  bilan  shug‘ullangan  qabilalaming 

moddiy  madaniyat  yodgorliklari  Tozabog‘yob  madaniyati  bilan 

mashhur4.  So‘nggi  yillarda  olib  borilgan  arxeologik  tadqiqot 

natijalariga  qaraganda,  mil.  avv.  Ill  mingyillikning  o ‘rtalariga  kelib, 

0 ‘rta  Osiyoning  Qizilqum,  Qoraqum  cho‘llarining  ichkarilari.  Pomir 

hamda  Oloy  tog‘larining  etaklari  aholi  tomonidan  o ‘zlashtirilib 

boriladi.  Bu  davrda  0 ‘rta  Osiyoning  shimoli  hamda  shimoli- 

sharqda  yashagan  aholi  asosan  chorvachilik  xo‘jaligi  yuritganlar.  Bu 

hududlar topib  tadqiq  etilgan.  Andronov,  Tozabog‘yob,  Zamonbobo, 

Qayroqqum  kabi  yodgorliklar bronza  davri  o ‘ziga  xos jarayonlaridan 

dalolat beradi5.

1  Сагдуллаев  А..  Аминов  Б.,  Мавлонов  У.,  Норщулов  Н.  Узбекистон  тарихи:  давлат  ва 

жамият тараккиёти. -  Т.:  Академия, 2000,  13-бет

:  «Узбекистон  миллий  энциклопедияси».  -  Т.:  Давлат 

илмий 

нашриёти,  2005,  12-жилд, 



91 -бет.

«Узбекистон 



миллий  энциклопедияси».  -   Т.:  Давлат  илмий  нашриёти,  2005,  2-жилд, 

220-бет.


4  Сагдуллаев А.,  Аминов Б.,  Мавлонов  У.,  Норцулов Н. 

Узбекистон тарихи: давлат ва жа­

мият тараккиёти. 

-  Т.:  Академия, 2000,  13-бет.

5  Эшов Б.  Кадимги 

Урта 


Осиё  шахарлари  тарихи.  -   Т.: 

Узбекистон 

Миллий  универси­

тета, 2006, 62-бет.




Download 11,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish