JAVОB VARAQASI
F.I.SH. ________________________________
90
Qadriyatlar yo‘nalishlari savolnomasi (I.G.Senin)dan
olingan natijalar
35%
15%
10%
20%
20%
Hayotiy sohalar bo`yicha (20 ta ishtirokchi)
Касб—ҳунар олами
Ўқув — тарбия соҳаси
Оилавий ҳаёт
Ижтимоий ҳаёт
Қизиқишлар олами
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
1
37
38
39
40
41
42
43
44
2
45
46
47
48
49
50
51
52
1
3
53
54
55
56
57
58
59
2
4
60
61
62
63
64
65
3
5
66
67
68
69
70
4
1-6
6
71
72
73
74
5
2-7
7
75
76
77
6
3-8
8
78
79
7
4-9
9
80
8
5-10
10
Yo`nalishlar bo`yicha
Hayotiy sohalar
bo‘yicha(20 ta ishtirokchi)
Kasb-hunar olami
35%
O‘quv - tarbiya sohasi
15%
Oilaviy hayot
10%
Ijtimoiy hayot
20%
Qiziqishlar olami
20%
91
Yo`nalishlar bo`yicha
Qadriyat
yo‘nalishlari(20 ta
ishtirokchi)
Oliy nufuzga ega bo‘lish
22,00%
Yuqori moddiy ta’minlanganlik
7,00%
Ijodkorlik
17,50%
Faol ijtimoiy munosabatlar
16,00%
O‘z ustida ishlash
6,50%
Yutuqlarga yo‘nalganlik
13,50%
Manaviy qoniqish
9,00%
O‘zlikni saqlash
8,50%
22%
7%
18%
16%
8%
14%
9%
9%
Qadriyat yo`nalishlari (20 ta ishtirokchi)
Олий нуфузга эга бўлиш
Юқори моддий
таъминланганлик
Ижодкорлик
Фаол ижтимоий
муносабатлар
Ўз устида ишлаш
Ютуқларга йўналганлик
Маьнавий қониқиш
92
XULOSA
O‘zbekistondagi psixologikxizmatning bugungi holatiga ilmiy-tashkiliy
nuqtai nazaridan baho berar ekanmiz, bu borada talaygina yutuqlar, kamchiliklar
va tez orada bartaraf etilishi muqarrar deb bilamiz. Prezidentimiz o‘zining
O‘zbekistonning bugungi istiqlol va istiqbol yo‘lini ifodalovchi boshqa qator
ma’ruzalari va asarlarida ham iqtisodiyot bilan ma’naviyat, inson ruhiyatining
barkamolligi, hayotning o‘zaro ajralmas, bir-birini to‘ldiradigan, o‘zaro ta’sir va
aks ta’sir etadigan muhim omillari ekanligini va ayni paytda bugungi iqtisodiy
o‘nglanish, iqtisodiy tiklanish, iqtisodiy rivojlanishni, ma’naviy o‘nglanish,
ma’naviy poklanish, ma’naviy yuksalish harakatlari bilan tamomila uyg‘un
bo‘lishini ta’minlashning muqarrar ijtimoiy zarurat ekanligini qayta-qayta
ta’kidlaydi.
Mahаllа аsrlаr оshа shаkllаngаn shаrqоnа o`zini o`zi bоshqаrish tizimidir.
Shu bоis istiqlоl yillаridа uning fаоliyati sаmаrаdоrligini hаr tоmоnlаmа оshirish
vа rivоjlаntirishgа, mоddiy-tехnik bаzаsini mustаhkаmlаb, jаmiyatdаgi nufuzini
yanаdа ko`tаrishgа, tаshkiliy-huquqiy аsоslаrini mustаhkаmlаshgа jiddiy аhаmiyat
bеrilаyotir.Dаrhаqiqаt, mаhаllа institutini tаkоmillаshtirish bоrаsidаgi chоrа-
tаdbirlаr tub mаzmun-mоhiyatigа ko`rа, Vаtаnimiz tаrаqqiyotigа, аhоli turmush
fаrоvоnligini yanаdа yaхshilаshgа, fuqаrоlаr yig`inlаri ishini yuqоri dаrаjаdа
tаshkil etishgа хizmаt qilаdi.Mahallada, oilaga psixologik xizmat ko‘rsatish
jarayonida esa turli yoshlardagi va turli toifalardagi oilalarga oilaviy hayot bilan,
oiladagi shaxslararo munosabatlar bilan, turli xil ziddiyatlar bilan bog‘liq barcha
vaziyatlarni tahlil qilishda va ma’lum ijobiy tomonga yo‘naltirishda
ko‘maklashiladi.
Xulosa qilib aytganda, qadriyatlar barkamol shaxsni shakllantirishga
mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojiga o‘z ta’sirini o‘tkazmoqda, va bu jarayon
takomillashib bormoqda.
93
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1. I.A.Karimov O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. -T.: 2011.
2. I.A.Karimov Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch.- T.: Ma’naviyat, 2008.
3. I.A.Karimov O‘zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining
asosiy tamoyillari.-T.:O‘zbekiston,1995-73 b.
4. I.A.Karimov
Bizdan
ozod
va
obod
Vatan
qolsin.-
Toshkent.:O‘zbekiston.,1994. 301- b.
5. I.A.Karimov Barkamol avlod -O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori.-
Toshkent.:O‘zbekiston.,1997
6. Sh.R. Barotov O‘quvchi shaxsini o‘rganish usullari - T.:O‘qituvchi, 1995.
7. Sh.R.Barotov Kichik yoshdagi o‘quvchilar faoliyatini baholash.-T.:
O‘qituvchi,1992 -48
8. M.G.Davletshin Sostoyanie i zadachi psixologicheskoy slujbi v
Uzbekistane.Nauchno metodicheskie osnovi i opit organizasii shkolnoy
psixologicheskoy slujbi. Tezisi dokladov respublikanskiy nauchno- prakticheskoy
konferensii.Buhara,15-16 sentyabrya 1989 goda. Chast 1. Tashkent,1988 -B. 3
9. E.
G`oziyevPsixologiya
(Yoshdavrlaripsixologiyasi):
Ped.
institutlarivauniversitetlarningtalabalariuchuno`quvqo`llanma.
-
Toshkent,
“O`qituvchi” 1994.
10. A.Zunnunov tahriri ostida. O’zbekiston pedagogikasi tarixi. T:
O’qituvchi.1997.
11. A. Zunnunov tahriri ostida. O’rta Osiyoda pedagogik fikrlar taraqqiyoti.
T.: Fan. 1996.
12. Xo’janiyozov T. Oila tarixi va huquq. T.: Adolat. 2006.
13. Shoumarov G’. tahriri ostida. Oila psixologiyasi. T.: Sharq. 2008.
14. G’oziyev E. Umumiy psixologiya. T.: O’zbekiston faylasuflari milliy
jamiyati. 2010.
15. G’oziyev E. Pedagogik psixologiya asoslari T.: Universitet. 1997.
16. G’oziyev E. Muomala psixologiyasi. T.: Universitet. 2001.
94
17. Ijtimoiy psixologik treningdan praktikum / Abdullajonova M., Isaqova
M., Zokirova M., Isroiljonov S. O`quv-uslubiy nashr. – Farg`ona. 2003.
18. Jo`raev R. Pedagogika kollejlarida ta`limni zamonaviy texnologiyalar
asosida tashkil etish. // Xalq ta`limi jurnali, 2005.
19. Karimova V.M. Yangi turdagi ta`lim muassasalaridagi talabalarni
mustaqil fikrlashga o`rgatishning psixologik muammolari //Yangi turdagi o`rta
maxsus o`quv yurtlarida ta`lim-tarbiyaning samaradorligini oshirishning
psixologik muammolari. – Toshkent.:1998.
20. Mamedov K.K. Maktabgacha yoshdagi bolalar va talabalarning aqliy
rivojlanish xususiyatlari: psixologiya fanlari doktori ilmiy darajasini olish uchun
yozilgan diss. – Toshkent. O`zMU, 2004.
21. Nishonova Z.T. Oliy maktab psixologiyasi. Toshkent.2003. -136 b.
22. Nishonova Z.T. Mustaqil ijodiy fikrlashni rivojlantirishning psixologik
asoslari: psixologiya fanlari doktori ilmiy darajasini olish uchun yozilgan diss. –
Toshkent: O`zMU, 2005. - 391 b.
23. G`oziyev.E.G`. Oliy maktab psixologiyasi. - T.: O`qituvchi, 1997. -106 b
24. G`oziyev E. G`. Psixologiya (yosh davrlari psixologiyasi): Ped. institutlari va
universitetlarning talabalari uchun o`quv. qo`l. – Toshkent.: O`qituvchi, 1994.
25. G`oziyev E. G`. Psixologiya. – Toshkent.: O`qituvchi, 1994.
26. G`oziyev.E.G`. Taraqqiyot psixologiyasi. -T.: Universitet, 1999.
Internet saytlari:
1.
www.gov.uz
2.
www.edu.uz
3.
www.ziyonet.uz
4.
www.google.ru
5.
www.lex.uz
95
Buxoro davlat universiteti Ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti Psixologiya ta`lim
yo`nalishi bitiruvchisi Rajabov Ulug`bekning “Psixolog faoliyatida mahala va
oila hamkorligining o`rni” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishiga
T A Q R I Z
Respublikamizda o‘ziga xos izchillik bilan amalga oshirilayotgan barcha
islohotlarning tub markazida shaxs va uning ijtimoiy taraqqiyotini ta’minlashga
qaratilgan qator chora-tadbirlar yotadiki, bu jarayonda psixologik yondashuvlar
muhim ahamiyat kasb etadi. Zero, har bir shaxs va uning ijtimoiy muhit bilan
bog‘liq o‘ziga xos psixologik imkoniyatlariga yetarlicha baho bermay turib
shaxsning taraqqiyotiga hozirgi zamon talablariga mos tarbiyaviy ta’sir etish juda
mushkuldir.
Mamlakatimizda barcha sohalarda amalga oshirilayotgan islohotlar inson
omilini har qachongidan ham yuqori saviyaga ko`tarib, uning kuchi, idroki,
salohiyati, psixologik va ma`naviy barkamolligini bevosita taraqqiyot bilan uzviy
bog`ladi. Bundan esa har bir shaxsning o`z mukammalligi, o`zini bilishi,
boshqalarni anglashi muammosi har qachongidan ham dolzarb masalaga aylandi.
Zero, bu jarayonda eng avvalo ta`lim-tarbiya tizimi, uning mazmun-mohiyati,
ta`lim tizimini takomillashtirishga xizmat qiluvchi psixologik tamoyillar muhim
ahamiyat kasb etadi.
Bitiruv malakaviy ishining maqsadi - mahalla va oilalargapsiхоlоgik
хizmatko`rsatisho`ziga xos ijtimoiy-psixologik jihatlarini o`rganish, tadqiqot
natijalarini hayotga tadbiq qilish va shu asosda tegishli ilmiy-amaliy tasiyalar
ishlab chiqish.
Bitiruv malakaviy ishining predmeti esa, mahalа faoliyatini va oilalarni
o‘rganish hamda ularda psixologik xizmat ko‘rsatishni tashkil etishdan iborat.
Rajabov Ulug`bekning “Psixolog faoliyatida mahala va oila hamkorligining
o`rni”mavzusidagi bitiruv malakaviy ishio`rnatilgan talablar asosida tayyorlangan
96
va mazkur tadqiqot ishining bugungi kunda dolzarbligini inobatga olib ishni
himoyaga tavsiya etaman.
Psixologiya fanlari nomzodi, dotsent E.Z. Halimov
Buxoro davlat universiteti Ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti Psixologiya ta`lim
yo`nalishi bitiruvchisi Rajabov Ulug`bekning “Psixolog faoliyatida mahala va
oila hamkorligining o`rni” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishiga
T A Q R I Z
Respublikamizda o‘ziga xos izchillik bilan amalga oshirilayotgan barcha
islohotlarning tub markazida shaxs va uning ijtimoiy taraqqiyotini ta’minlashga
qaratilgan qator chora-tadbirlar yotadiki, bu jarayonda psixologik yondashuvlar
muhim ahamiyat kasb etadi. Zero, har bir shaxs va uning ijtimoiy muhit bilan
bog‘liq o‘ziga xos psixologik imkoniyatlariga yetarlicha baho bermay turib
shaxsning taraqqiyotiga hozirgi zamon talablariga mos tarbiyaviy ta’sir etish juda
mushkuldir. Tabiiyki, bu holat psixologlar zimmasiga yanada ko‘proq mas’uliyat
yuklaydi. Inson psixologiyasini tushunish, tahlil qilish va rivojlantirishga jiddiy
e’tibor berish masalasi hamma zamonlarda va hamma davlatlarda ham ijtimoiy-
iqtisodiy taraqqiyotning yetakchi vazifalaridan biri bo‘lib kelgan.
Agar biz O`zbekiston kelajagi, taqdiriga o`zimizning javobgar ekanligimizni
his etsak, har birimiz uning taraqqiyoti vositasi bo`lmish yosh avlodni tarbiyalash
masalalarini chuqur egallamog`imiz, yangicha tafakkur asosida yashashni o`z
burchimiz deb bilmog`imiz kerak. Boshqacha qilib aytganda, yosh avlodni to`g`ri
tarbiyalash, ularda to`g`ri munosabatni shakllantirish, ularning ruhan tetik shaxs
sifatida rivojlanishi uchun maqbul shart-sharoitlarni yaratish zarurati bosh
maqsadlarimizdan biridir.
Bitiruv malakaviy ishining vazifalari quyidagilar belgilanib olingan; mahalla
va oilalarga psixologik xizmat ko‘rsatish ijtimoiy-psixologik muammo sifatida
tadqiq qilish;mahalla va oilalarga psixologik xizmat ko‘rsatishga doir tadqiqot
usullarini tanlash va ularni amaliyotda qo‘llash; mahalla va oilalarga psixologik
97
xizmat ko‘rsatishning o‘ziga xos xususiyatlarini empirik jihatdan o`rganish va
olingan natijalarni tahlil qilishdan iborat.
Rajabov Ulug`bekning bitiruv malakaviy ishinihimoyagatavsiyaetaman.
Psixologiya fanlari nomzodi, dotsent E.M. Muxtorov
98
Buxoro davlat universiteti Ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti Psixologiya ta`lim
yo`nalishi bitiruvchisi Rajabov Ulug`bekning “Psixolog faoliyatida mahala va
oila hamkorligining o`rni” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishiga ilmiy rahbar
XULOSASI
Mаhаllа аsrlаr оshа shаkllаngаn shаrqоnа o`zini o`zi bоshqаrish tizimidir.
Shu bоis istiqlоl yillаridа uning fаоliyati sаmаrаdоrligini hаr tоmоnlаmа оshirish
vа rivоjlаntirishgа, mоddiy-tехnik bаzаsini mustаhkаmlаb, jаmiyatdаgi nufuzini
yanаdа ko`tаrishgа, tаshkiliy-huquqiy аsоslаrini mustаhkаmlаshgа jiddiy аhаmiyat
bеrilаyotir.
Respublikamizda o‘ziga xos izchillik bilan amalga oshirilayotgan barcha
islohotlarning tub markazida shaxs va uning ijtimoiy taraqqiyotini ta’minlashga
qaratilgan qator chora-tadbirlar yotadiki, bu jarayonda psixologik yondashuvlar
muhim ahamiyat kasb etadi. Zero, har bir shaxs va uning ijtiomiy muhit bilan
bog‘liq o‘ziga xos psixologik imkoniyatlariga yetarlicha baho bermay turib
shaxsning taraqqiyotiga hozirgi zamon talablariga mos tarbiyaviy ta’sir etish juda
mushkuldir. Tabiiyki, bu holat psixologlar zimmasiga yanada ko‘proq mas’uliyat
yuklaydi. Inson psixologiyasini tushunish, tahlil qilish va rivojlantirishga jiddiy
e’tibor berish masalasi hamma zamonlarda va hamma davlatlarda ham ijtimoiy-
iqtisodiy taraqqiyotning yetakchi vazifalaridan biri bo‘lib kelgan.
Bitiruv malakaviy ishining metodlari quyidagilar belgilangan: kuzatish,
individual suhbatlar, test, so`rovnoma, faoliyatning mahsuldorligini tekshirish;
Qadriyatlar yo‘nalishlari savolnomasi (I.G.Senin) metodlaridan foydalanildi.
Bitiruv malakaviy ishining ilmiy yangiligi: mahalla va oilalarga psixologik
xizmat ko‘rsatishga oid ilmiy-nazariy manbalarning mezonlar asosida tahlil
etilganligi va umumlashtirilganligi; mahalla va oilalarga psixologik xizmatni joriy
etish va shu asosda tegishli ilmiy-amaliy tavsiyalarning ishlab chiqishdan iborat.
RajabovUlug`bekning “Psixolog faoliyatida mahala va oila hamkorligining
o`rni” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishiniijobiybaholayman.
99
Psixologiya fanlari doktori, professor Sh.R. Barotov
Do'stlaringiz bilan baham: |