Iqtisodiy bilim asoslari

61

61

60

TIJORAT BANKLARI 

Tijorat banklari aholi, firma va tashkilotlarga xizmat ko‘rsatadi. Tijorat banklari:

— markaziy bankdan  qarzga pul oladi;

— mijozlarning pul mablag‘larini saqlaydi va jamg‘arishda ko‘maklashadi;

— pulga muhtoj bo‘lgan mijozlarga pul qarz (kredit) beradi;

— chet el valutalarini sotib oladi va sotadi;

— qimmatli qog‘ozlarni sotib oladi va sotadi;

— o‘z mijozlarining pul bilan bog‘liq bo‘lgan turli hisob-kitob ishlarini, xususan, 

to‘lov ishlarini bajaradi.

Bankka qo‘yilgan mablag‘ omonat yoki depozit deb yuritiladi. Bankka mablag‘ 

qo‘ygan  mijozlar  omonatchilarga  aylanadilar.  Agar  bank  omonatchilarning  pul 

mablag‘larini ularga ma’lum haq (foiz) to‘lash sharti bilan ma’lum muddatga saqlab 

berish majburiyatini olsa, bunday omonatlar muddatli depozitlar deb yuritiladi. Agar 

bank omonatni istalgan payt omonatchiga qaytarish majburiyatini olgan bo‘lsa, bunday 

omonat joriy depozit deb yuritiladi. Birinchi holda bank mijozining pul mablag‘ini  

jamg‘arishga va buning evaziga  foiz ko‘rinishidagi daromad olishiga ko‘maklashsa, 

ikkinchi holda esa mablag‘ni saqlashga, mijozning birinchi talabiga ko‘ra qaytarishga 

yoki biror to‘lovni amalga oshirishga yordam beradi.