O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti byudjet hisobi va g’aznachilik fakulteti elektron tijorat yo’nalishi bet-60 guruh talabasi

WEBSUM; iPAY; PAYNET; WEBMONEY; IntellectMoney; Perfect 

Money; RBK Money; V-money.Elеktron to’lov tizimlari yordamida Intеrnеt va IP-

tеlеfoniyaga  ulanish  uchun  «PIN»  kodlar  va  intеrnеt  do’konlardan  tovarlarni  harid 

qilish,  uyali  aloqa  xizmati,  shaxar  tеlеfoniyasi,  kommunal  xizmatlar,   domеn  va 

xosting, rеklama, tеlеvidеniе, chiptalar, datatsеntrlar, vеb rеsurslar uchun haq to’lash 

mumkin 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

11 

 

2. ELEKTRON TIJORATNING AFZALLIKLARI VA KAMCHILIKLARI:

 

Elektron  bozor  an'anaviy  bozorlarga  nisbatan  hanuzgacha  sust,  elektron 

tijoratning  salohiyati  bir  qator  sabablarga  ko'ra  to'liq  amalga  oshirilmayapti: 

1) 

elektron 

tijorat 

sohasida 

sotiladigan 

tovarlarga 

intellektual 

mulk 

huquqini  himoya  qilish,  shuningdek,  shartnoma  va  moliyaviy  muammolarni 

keltirib  chiqaradigan  me'yoriy-huquqiy  bazaning  yo'qligi  yoki  etarli  darajada 

rivojlanmaganligi. 

Bularning 

barchasi 

oqibatida 

sarmoyadorlar, 

potentsial 

xaridorlar 

tomonidan 

ishonchning 

yo'qligi, 

rivojlanishning 

sekinlashishi 

2) 

elektron 

tijoratning 

global 

kontseptsiyasi 

bilan 

bog'liq 

muammolarning  mavjudligi,  shu  jumladan  dunyoning  boshqa  qismida  sherik 

kompaniyasining  haqiqiy  mavjudligi  va  u  taklif  etayotgan  tovar  yoki  xizmatlarning 

mavjudligi,  ushbu  kompaniyalar  bilan  biznes  yuritish  an'analari  va  qoidalaridagi 

farq; 

3) 

elektron 

tijoratda 

xavfsizlikka 

tahdidlarning 

mavjudligi, 

agar 

ular 

konfidentsiallik,  identifikatsiya  va  avtorizatsiya  qilishni  kafolatlaydigan  samarali 

va 

ishonchli 

mexanizmlar 

mavjud 

bo'lsa; 

4)  tarmoqlarning  o'zaro  ta'siri  va  uyg'unligi  uchun  universal  standartlarga 

ehtiyoj,  shunday  qilib,  masalan,  elektron  tijoratning  barcha  ishtirokchilari 

kompaniyalarning  veb-saytlariga,  ularning  jug'rofiy  joylashuvi  yoki  bog'langan 

tarmoqlarning  xususiyatlaridan  qat'iy  nazar  kirish  huquqiga  ega  bo'lishlari; 

5) 

tajribali 

savdo 

menejerlari, 

logistlar, 

marketologlar, 

xizmat 

ko'rsatishning  malakali  mutaxassislari  yo'qligi  sababli  yangi  ishtirokchilarni  jalb 

qilishda  qiyinchiliklar,  buning  natijasida  to'g'ridan-to'g'ri  Internetga  e'tibor 

qaratiladi  (loyiha  dizayni)  va  bunday  savdo  bilan  shug'ullanmaslik  va  biznes 

potentsial xaridorlarni yo'qotmoqda  

 Elektron  tijorat  bu  sizning  biznesingizni  butun  dunyo  bo'ylab  o'sishiga  va 

porlashiga  yordam  beradigan  kuchli  onlayn  vositalardan  biridir.  Elektron  tijorat 

mahsulot  va xizmatlarni Internetda sotish imkoniyati biznesni yanada daromadli va 

daromadli  qilishiga  hech  qachon  shubha  qilolmaysiz.  Elektron  tijorat  do'konini 

boshlashdan  oldin  xaridorlarning  tendentsiyasini  ko'rish  va  hamma  narsaga  diqqat 

bilan qarash juda muhimdir, chunki bu sizning biznesingizni strategik qarorlar qabul 

qilish  orqali  global  darajaga  chiqishga  majbur  qiladi.  Tezroq  Internetga  ulanish  va 

kuchli onlayn  vositalarning  ixtiro qilinishi  yangi  tijorat  maydonini  -  E-commerce-ni 

yaratdi. Elektron tijorat kompaniyalar va mijozlarga ko'plab afzalliklarni taqdim etdi, 

ammo bu ham ko'plab muammolarni keltirib chiqardi.

  

E-tijoratning afzalliklari;