Toshkent moliya instituti
“Iqtisodiyot nazariyasi” kafedrasi mudiri,
iqtisod fanlari doktori, professor T.Jo‘rayev
Mustaqil ta’lim
“Mirzo Ulug’bek – olim va savlat arbobi” mavzusida referat tayyorlash.
172
32-MAVZU. КASB ETIKASI
Iqtisodiy madaniyat – jamiyat a’zolarining iqtisodiy hayotdagi: a) ommaviy
ijodiy ishtiroki; b) ularning iqtisodiy bilimlari; c) ho‘jalik yuritishdagi mahorati va
malakasi; d) iqtisodiy fikrlashi va tafakkuri ko‘rsatkichlarining majmui.
Iqtisodiy madaniyat iqtisodiy hayot sohasida kishilar tomonidan erishilgan
natijalarni, jamiyat tomonidan qo‘lga kiritilgan iqtisodiy tajribani nisbatan
umumlashgan holda aks ettiradi. U iqtisodiy siyosatning ta’sirchanligiga,
boshqaruvning sifatiga, har bir inson mehnatining samaradorligiga bevosita ta’sir
ko‘rsatadi, iqtisodiy qonunlardan foydalanishning to‘laqonli ekanligini anglatadi.
Har qanday jamiyatning iqtisodiy madaniyati, pirovardida, undagi alohida
shaxslarning iqtisodiy madaniyat darajasining majmui sifatida yuzaga chiqadi.
Shaxsning iqtisodiy madaniyati deganda, uning tomonidan o‘zlashtirilgan iqtisodiy
bilimlar, malakalar hamda ularning amaliyotda, turmush tarzida, me’yor va
an’analarda ro‘yobga chiqarish borasidagi faol mehnati tushuniladi. Bundan
ko‘rinadiki, shaxsning faol iqtisodiy madaniyati uning o‘zini rivojlantirish bo‘yicha
faoliyatlarining natijasi hisoblanadi.
Iqtisodiy madaniyat darajasi har bir muayyan jamiyatdagi iqtisodiy mafkura,
ho‘jalik yuritish usullari va shart-sharoitlariga bog‘liq bo‘ladi, shunga ko‘ra, ana shu
shart-sharoitlar doirasidagina rivojlanadi.
Ma’lumki, iqtisodiy hayot obyektib iqtisodiy qonunlar majmui asosida harakat
qiladi. Bu qonunlarning mazmunini ommaviy ravishda teran anglab yetish iqtisodiy
madaniyat darajasini belgilovchi omillardan biri hisoblanadi. Chunki, keng omma
va uning tarkibidagi har bir alohida shaxsning obyektiv iqtisodiy qonunlar
to‘g‘risidagi bilimga to‘la ega bo‘lishi, pirovardida, ular tomonidan har bir iqtisodiy
holarni to‘g‘ri talqin etilishiga va samarali harakatlar qilinishiga olib keladi.
O‘zbekiston o‘z mustaqilligiga erishgach, iqtisodiy madaniyati yuksaltirish
davlatning muhim vazifalaridan biriga aylandi. Ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor
iqtisodiyotiga o‘tish munosabati bilan asosiy o’zgarishlar amalga oshirilib, bozor
madaniyatini shakllantirish uchun jiddiy asos yaratildi. Iqtisodiy madaniyat
rivojining asosiy omillaridan biri bo‘lgan ho‘jalik yuritish erkinligining asosi
ta’minlandi. O‘zbekiston Konstitutsiyasida mamlakat iqtisodiyotining bozor
munosabatlarini rivojlantirishga yo‘naltirilganligini, barcha mulk shakllarining teng
huquqli ekanligini va ularning bab-aravar muhofaza etilishi, hususiy mulkning ham
davlat himoyasiga olinganligi belgilab berildi. Iqtisodiy faoliyat, tadbirkorlik va
mehnat qilish erkinligi uchun keng yo‘l ochildi. Aholining iqtisodiy bilim saviyasi
va malakasini, iqtisodiy fikrlash qobiliyatini kengaytirish, mehnatga bo‘lgan ijodiy
yondashuvini kuchaytirish, tadbirkorlik faoliyatidagi ishtirokini faollashtirishga
173
asosiy e’tibor qaratilib, ularni amalga oshirish uchun zarur shart-sharoitlar
takomillashtirilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |