Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети

---

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ҚИШЛОҚ 
ВА СУВ ХЎЖАЛИГИ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ДАВЛАТ АГРАР УНИВЕРСИТЕТИ
“ЎСИМЛИКШУНОСЛИК” КАФЕДРАСИ
«ШОЛИ АҲАМИЯТИ, ТАРҚАЛИШИ, БИОЛОГИЯСИ 
ВА ЕТИШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ»
мавзусидаги маъруза дарси
Т А Қ Д И М О Т И

---

РЕЖА:
1. Шоли - аҳамияти, келиб 
чиқиши, тарқалиши 
2. Шоли биологияси ва навлари
3. Шоли етиштириш 
технологияси.

---

Халқ хўжалигидаги аҳамияти
•
Шоли қимматбахо экин, дунёда буғдой экинидан кейинги иккинчи, экин
майдони бўйича ва ҳосили бўйича буғдойдан юқори ўринда туради. Шоли
гуручи - тўйимлилиги билан, тез ҳазм бўлиши билан ажралиб туради,
таркибида 7,18 % оқсил, 0,26% мой ва 79,3 % углеводлар ва ҳар ҳил
витаминлар бор. Гуруч қайнатмаси даволаш мақсадида табобатда кўп
ишлатилади. Гуруч билан пархез юқори қон босимида фойдаланилади.
Гуручнинг крахмали тўқимачилик саноатида, парфюмер, медицина соҳасида
кўп ишлатилади. Шоли сомонини ем - хашак сифатида чорвачиликда
ишлатилади, 1 кг сомонда 22 г хом оқсил ва 0,24 озиқа бирлиги мавжуд.
Бундан ташқари шоли сомони кийим кечак саноатида, оёқ кийим, ип, қоп,
қоғоз ва компас тайёрлашда ишлатилади. Шоли сомонида 1% протеин, 0,55
мой, 30% углевод бор. Шоли сомони ўғит сифатида ҳам ишлатилади, чунки 1
т сомонда 8 кг азот, 1 кг фосфор ва 12 кг калий мавжуд.
•
Шоли гуручи Осиё мамлакатларида кўп ишлатилади, аҳолининг ҳар