Kartografiya va geovizuallashtirish

4.2-rasm.Karta nomining joylashtirilishi 
Nom  karta  loyihasining  yuqori qismida  yoki  karta  maketi  pastki qismida, 
markazida yoki bo‗sh qoldirilgan o‗ng tomonda aks ettirilishi mumkin. Agar nom 
karta  elementlari  chekka  qismida  joylashtirilsa,  bu  holatda  umuman  kartaning 
yuqori  qismiga  joylashtirilishi  yoki  ayrim  holatlarda  vertikal  yuza  bo‗ylab  o‗ng 
tomonda, yoki bo‗sh qoldirilgan chap sohaga joylashtirilishi mumkin. 4.2- rasmda 
karta  va  diagrammalarda  nomlarni  ayrim  joylashtirish  namunalari  ko‗rsatilgan. 
Ushbu diagrammalarda nom kulrang tasvir sohasi ko‗rinishida aks ettirilgan.  
Kartaning  nomi  keltirilgan  barcha  usullardan  foydalangan  holda  berilishi 
mumkin.  Biroq  bunda  bir  qarashda  nisbatan  qulay  ko‗rinishga  ega  bo‗lgan, 
sarlavha  bilan  bog‗liq  holatdagi  yaqqol  ko‗zga  tashlanuvchi  shrift  shaklidan 
foydalangan  holda  yuqori  qismda  nom  berish  ma‘qulroq.  Ayrim  muta-xassislar 
tomonidan  keltirilishicha,  asosiy  sarlavha  va  undan  keyin  aks  ettiriluvchi  kichik 
sarlavhaning bir xilda berilishi har doim ham samarali hisoblanmaydi. Chunki bir 
xildagi  shriftlarda  berilgan  sarlavhalarni  foydalanuvchilar  har  doim  ham  osonlik 
bilan  ajratib  olishlari  qiyin.  Karta  nomlanishida  har  bir  so‗zning  ma‘lum  bir 
shakllarda  berilishi,  shuningdek,  turli  xil  o‗lchamdagi  shriftlardan  foydalanishga 
nisbatan  bosh  harflardan  tashkil  topgan  bir  xil  shriftlardan  foydalanish  afzal. 
Foydalanuvchi tomonidan matndagi har bir harfga emas, balki umumiy so‗zlarga 
ko‗proq e‘tibor qaratiladi. Karta loyihasini ishlab chiqishda uning nomiga alohida 

---

 
 
74 
e‘tibor  berish  kerak.  Bu  holatda  karta  nomini  bitta  yoki  ikkita  raqamlangan 
ko‗rinishda  elementlar  ierarxiyasi  tipida  joylashtirish  ham  mumkin.  Qo‗shimcha 
ravishda  ta‘kidlab  o‗tish  kerakki,  o‗ntagacha  yoki  undan  kam  so‗zlardan  tashkil 
topgan karta nomlanishi etarli darajada qisqa bo‗lishi kerak. Hozirgi vaqtda kartani 
nomlashda  qora  rangga  muqobil  rang  sifatida  to‗q  tusli  kulrang  rang  ko‗proq 
foydalaniladi, bunda sarlavhaning  nisbatan yaqqolroq ko‗rinib turishi va diqqatni 
o‗ziga jalb qilishiga erishiladi.