Kartografiya va geovizuallashtirish

Operativ    kartalashtirish–  geoinformatsion  kartalashtirishning  bir  bo‗limi 
bo‗lib,  foydalanuvchilarga  tezkor  hodisalar  o‗zgarishini  hozirgi  real  vaqtga  yoki 
unga yaqinlashtirib tasvirlash va operativ ishlar natijalaridan samarali foydalanish 
imkonini yaratishdir.  
Real  vaqtda  kartalarni  operativ  tuzish  ulardan  foydalanishni,  ya‘ni  mavjud 
ma‘lumotlarni  tezkor    qayta  ishlash,  kartografik  jihatdan  ularni  ta‘riflash  va 
baholash,   o‗zgaruvchan voqea va hodisalar haqida monitoring va nazorat ishlarini 
bajarish va kartalarda tasvirlashni taqozo etmoqda. Amaliyotda bunday ishlar juda 
muhim o‗rin tutadi, chunki vazifani o‗z vaqtida mukammal echish uchun operativ 

---

 
 
41 
ma‘lumotlar  kerak.  Operativ  kartalar  katta  spektrdagi  ishlarni  bajarishda  kerak, 
bulardan eng asosiysi – xavfli va keraksiz jarayonlarning oldini olish, ular haqida 
kerakli joylarga va shaxslarga xabar qilishdir. Tadbirlar ishlab chiqish va prognoz 
ishlarini hamda ularga qarab ekologik jarayonlarni barqarorlashtirish ishlarini olib 
borish operativ kartalar orqali bajarilmoqda. 
Operativ  kartalashtirish  vaqtning  real  ifodasi  bo‗yicha  kartalarni  tezkor 
tuzish, yig‗ilgan ma‘lumotlarni qayta ishlash, baholash va kartografik tasvir hosil 
etish, hodisalar va jarayonlarni kuzatish va belgilangan tezlikda boshqarishni olib 
borishni anglatadi.  
Operativ kartalarning ikki turi mavjud: bittasi uzoq vaqt ishlatishga va tahlil 
qilishga,  ikkinchisi  qisqa  vaqtga  va  tezkor  biror-bir  hodisani  o‗rganishga  va 
baholashga mo‗ljallangan.  
Operativ kartalashtirishning samaradorligi quyidagi omillarga bog‗liq: 
•avtomatik tizim va ma‘lumotlar bazasining ishonch-liligiga, ma‘lumotlarni 
kiritish va qayta ishlash tizimlarining tezligiga: 
• operativ kartalarning o‗quvchanlik darajasiga;  
•operativ  tuzilgan  kartalarni  foydalanuvchi  tashkilotlarga  etkazish 
imkoniyatiga. 
Hodisalarning o‗zgarishini va holatini operativ tasvirlash dinamik kartalarni 
avtomatik  ravishda  tuzish  bilan  uzviy  bog‗liq.  Bundan  tashqari,  dinamik 
kartalashtirish  o‗tkazilgan  monitoring  natijalarini  ifodalashning  eng  samarali 
vositasidir.