Kartografiya va geovizuallashtirish

 
2.4. GAT dasturlarida kartografik komponentlarga qo„yiladigan 
talablar 
Geoinformatikatabiiy  va  sotsial-iqtisodiy  geotizim-larning    to‗plangan 
ma‘lumotlar  bazasi  va  nazariy  bilimlar  manbalarini  kompyuterda  modellashtirish 
bo‗yicha tadqiq etadigan alohida fan sohasi hisoblanadi. Kartografiya va boshqa Er 
haqidagi fanlar bilan birga geoinformatika geotizimlarda kechayotgan hodisalar va 
jarayonlarni  o‗rganadi  va  bunda  o‗zining  vositalari  va  usullaridan  foydalanadi. 
Ularning  eng  asosiysi  –  kompyuterda  modellashtirish  va  geoinformatsion 
kartalashtirishdir. Geoinformatikaning fan sifatida asosiy maqsadi – geotizimlarni 
boshqarish,  ularni  ro‗yxatga  olish,  baholash,  prognoz  qilish,  optimallashtirish  va 
hokazolardir.  
Geoinformatika  –  bu  fazoviy-koordinatali  ma‘lumotlarni  yig‗ish,  saqlash, 
qayta ishlash, tasvirlash va tarqatish texnologiyasidir.  
Geoinformatika  kompyuterlar  tizimini,  ular  uchun  dasturlarni,  GAT 
dasturlarini,  ma‘lumotlar  bazasi  tarkibini,  boshqarish  tizimlarini  ishlab 
chiqaradigan jarayon, deb qaraladi.  
Kartografiya va geoinformatikaning aloqasini quyidagi omillar belgilaydi: 
• umumgeografik va mavzuli kartalar – tabiat, qishloq xo‗jaligi, sotsial muhit, 
ekologik holat haqidagi eng asosiy fazoviy ma‘lumotlar manbai; 
• kartografiyada qabul qilingan koordinata sistemasi va varaqlarning bo‗linishi 
printsipi – GAT uchun ma‘lumotlarni geografik lokalizatsiya qilish asosi; 
• kartalar – GAT ga kiritilayotgan va unda saqlanayotgan, qayta ishlanadigan 
masofadan  zondlash  ma‘lumotlarini  tashkil  etish  va  tahlil  qilishning  asosiy 
vositasi;  
•  geoinformatsion  texnologiyalar  –  matematik-kartografik  modellashtirish  va 
kartografik  tahlil  usullariga  asoslangan,  geotizimlarning  dinamikasi,  bog‗liqligi, 
makon va zamondagi tarkibini o‗rganishda qo‗llaniladigan avtomatik tizimlar; 
•  kartografik  tasvirlar  –  geoma‘lumotlardan  foydalanuvchilarga  etkazib 
beriladigan eng maqsadli shakllar. 

---

 
 
39 
МЗ 
К 
ГАТ 
а 
МЗ 
 
К 
ГАТ 
б 
МЗ 
 
К 
ГАТ 
г 
МЗ 
 
К 
ГАТ 
в 
Demak,  kartografiya,  geoinformatika,  masofadan  zondlash  fanlarining  bir-
biri bilan bog‗liqligini quyidagicha tasavvur qilish mumkin: