Маҳмуд
Тaробий қўзғолони
1238 йилда Бухоро яқинидаги Тaроб қишлоғида бошланган оддий ғалвир
ясовчи ҳунарманд Маҳмуд Тaробий бошчилигидаги халқ қўзғолони юз
берди .Бухоро атрофидаги қишлоқлар аҳолиси билан кўпайиб борган
қўзғолончилар Бухорога келиб, мўғул амалдорларини, шунингдек,
маҳаллий зодагонлар, садрларни енгиб, шаҳарни эгаллайдилар. Бухоро
садрлари Маҳмуд Тaробий ҳокимиятини тан олиб, уни халифа деб эълон
қилишга мажбур бўладилар.
Маҳмуд Тaробий Бухорони эгаллагач, ҳукмрон кучлар ҳокимиятини
Маҳмуд Тaробий Бухорони эгаллагач, ҳукмрон кучлар ҳокимиятини
чеклайди ва оддий халқ манфаатларини кўзлайдиган бир қатор
тадбирлар ўтказади.
Қўзғолончилар зарбидан Карманага қочган мўғул босқоқлари ва
маҳаллий амалдорлар қўзғолонни бостириш учун янгидан катта куч
тўплайдилар ва Бухорога юриш бошлайдилар.
Ҳал қилувчи олишувда қўзғолон раҳнамолари - Маҳмуд Тaробий ва
Шамсиддин Маҳбубийлар ҳалок бўлади.
Маҳмуд Ялавочнинг мўғул ҳукмдорлари томонидан Мовароуннаҳрдан
олиниб, Пекинга ҳоким этиб тайинланиши, унинг ўрни катта ўғли
Масъудбекка берилиши ҳам қўзғолоннинг муҳим сабaбларидан бири
бўлди.
Mas`udbek (1238-1289 yy) yuritgan siyosat va
uning natijalari
Mo`g`ul zodogonlarining yurtda qilgan o`zboshimcha xatti-harakatlariga
chek qo`yildi
O`lkada nisbatan tinchlik, yaratuvchilik jarayoni hukm surdi
1271 yilda o`tkazilgan pul islohoti va bir xil vazndagi sof kumush
tangalarning zarb etilishi o`lkaning iqtisodiy-moliyaviy ahvolini,
tangalarning zarb etilishi o`lkaning iqtisodiy-moliyaviy ahvolini,
savdo-tijorat ishlarining ancha yaxshilanishiga turtki berdi
Buxoro, Samarqand, Shosh, Termiz, Farg`ona shaharlarining yangidan
tiklanishi, ularning savdo-sotiq va hunarmandchilik markazlari
sifatidagi mavqei ko`tarildi
Islom dini va uning peshvolari nufuzi tiklandi. Islomning
Movarounnahrning rasmiy dini sifatidagi mavqei ortib bordi
Mo`g`ullar va bir qator turkiy qavm, elatlarning Movarounnahrga kelib
o`troqlashuvi va muqim yashashga moslashuvi jarayoni faollashdi
XIV asrning 40 - yillarida Chig`atoy
ulusi ikki qismga:
Е
ttisuv, Sharqiy Turkistondan iborat
Mo`g`ulistonga
Mo`g`ulistonga
va Movarounnahrga bo`linib ketdi.
1348 yilda Chiqatoy naslidan bo`lgan
Tug`luq Temur Mo`g`uliston xoni etib ko`tarildi.
Movarounnahrda hokimiyatni egallagan
amir Husayn 1358 yilda o`ldiriladi
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar.
Mo`g`ullar davlati qanday tartiblarga asoslangan davlat
edi ?
Chig`atoy ulusida davlat boshqaruvi qanday
xususiyatlarga asoslangan edi
xususiyatlarga asoslangan edi
Chig`atoy ulusining rivoji qaysi xukmdor nomi bilan
bog`liq ?
Chig`atoy ulusining parchalanishi va uning O’rta Osiyo
xalqlari davlatchiligidagi o`rni.?