O zbekiston respublikasi so g L iq n I saqlash

Suyaklam ing taraqqiyoti

Homila  taraqqiyoti  davrida  suyak  to ‘qima  boshqa  to‘qimalarga 

nisbatan  kechroq,  prenatal  taraqqiyotning  ikkinchi  oyi  o ‘rtalarida 

mezenximadan vujudga kelgan alohida hujayralar -  osteoblastlardan 

paydo bo‘ladi. Bu osteoblastlar tayanch vazifasini bajaradigan oraliq 

suyak moddalarini ishlab chiqaradi.

Suyaklar  taraqqiyot  davrida  bir  xil  rivojlanmaydi.  Ulaming 

ma’lum birlari: kallaning gumbaz va yuz qismi suyaklari biriktiruvchi 

to‘qimadan  suyakka  aylanadi  va  ikki  bosqichni  o ‘tadi.  Bulami 

birlamchi  suyaklar  deb  ataladi.  Boshqa  suyaklar  esa  tog‘aydan 

taraqqiy  etadi  yoki  uch  bosqichni  (parda,  tog‘ay  va  suyak)  o‘tadi, 

ulami ikkilamchi suyaklar deyiladi.

Suyaklanish jarayoni to ‘rt turga bo ‘linadi:

l.Endesmal  suyaklanish  turida  birlamchi  suyaklar  vujudga 

keladi. Bunda yosh biriktiruvchi to ‘qimaning markazida suyaklanish

31

---

markazi (centrum ossificationis) hosil b o ‘ladi. Suyaklanish markazi 

yosh suyak huj ayralari -  osteoblastlardan iborat bo ‘ ladi. Osteoblastlar 

zo‘r berib ko‘payadi va suyaklanish markazi  har tomonga qarab nur 

shaklida  qator-qator  bo ‘lib  tarqaydi.  Osteoblastlar  hujayralararo 

modda  ishlab  chiqaradi,  keyinchalik unda  kalsiy  tuzlari  to ‘planadi. 

Osteoblastlar  esa  suyak  modda  ichida joylashib,  suyak  hujayralari