Диссертация илмий раҳбар и ф. н доц. Собирова Л. Ш. (имзо) тошкент 2018 2

1.2-жадвал 
ХТТБнинг энг йирик қарздорлари
(2016 йил ҳолатига кўра, млн. АҚШ долл.)
10
 
 
т/р 
Давлат 
Заҳира қилинган 
маблағлар ҳажми 
1. 
Перу 
2 850 
2. 
Хиндистон 
2 820 
3. 
Қозиғистон 
2 058 
4. 
Хитой 
1 982 
5. 
Индонезия 
1 700 
6. 
Украина 
1 560 
7. 
Миср, Араб давлвти. 
1 550 
8. 
Ирак 
1 550 
9. 
Польша 
1 504 
10. 
Колумбия 
1 400 
Халқаро молия корпорацияси (ХМК)
11
(инг. International Finance 
Corporation, IFC) – Жаҳон банки гуруҳига кирувчи халқаро ташкилотдир. 
Ташкилотнинг штаб-квартираси Вашингтонда (АҚШ) жойлашган. 1956 
йилда ривожланаётган мамлакатларга хусусий инвестициялар оқими 
барқарорлигини таъминлаш мақсадида тузилгандир.
2016 йил якунига кўра ХТТБ ва ХРА томонидан кредитлашнинг 
тармоқлар бўйича тақсимотини кўрадиган бўлсак, кредитлаш ҳажмида юқори 
улушни давлат бошқаруви ва суд-ҳуқуқ тизим эгаллаган бўлиб жами 
кредитлаш ҳажмининг 19 фоизи шу тармоқ хиссасига тўғри келган. Улушига 
кўра кейинги ўринларда транспорт, энергетика ва қазилма саноати, сув 
таъминоти, қувурларни тиклаш ҳамда тошқиндан ҳимояланиш тармоқлари 
эгаллаган. Алоқа ва ахборотлаштириш тармоғига ажратилган кредитлаш 
10
World Bank Outlook 2012. 2014/23/02 маълумотлари асосида тузилган:
11
http://www.ifc.org/ маълумотидан фойдаланилган

---

19 
ҳажми энг кам улушни ташкил этиб 1 фоизга тенг бўлган. 
1.1-расм. Ўзбекистонда 2016 йилда ХТТБ ва ХРА томонидан 
умумий кредитлашнинг тармоқлар бўйича тақсимоти
12
Мамлакатларга ривожланиш жараёнида ёрдам кўрсатиш мақсадига эга 
бўлган ХРА стратегиясининг асосий элементлари қуйидагилардан иборат: 

макроиқтисодий ва тармоқ сиёсатининг пухта ўйланган чора-
тадбирларини қабул қилиш орқали иқтисодий ўсишни жадаллаштириш; 

ижтимоий соҳаларнинг мустаҳкамланиши ва ривожланишини қаътий 
қўллаб-қувватлаш орқали инсон капиталига инвестициялаш; 

бошқарув самарадорлигини ошириш учун ташкилий-техник 
имкониятларни кенгайтириш; 

барқарор ривожланиш мақсадларида атроф-муҳитни сақлаш; 

қуролли тўқнашувлар оқибатларини бартараф этишга кўмаклашиш. 
Қуйидаги жадвал маълумотларидан ХРАнинг энг йирик қарздорлари 
бўлган мамлакатларни кўришимиз мумкин. Уларга, Ҳиндистон, Покистон, 
Бангладеш, Нигерия, Эфиопия, Вьетнам, Уганда, Танзания, Кения, ва Шри-
Ланка мамлакатлари киради. Мазкур қарздорлар ичида энг йириги бўлиб 
Хиндистон мамлакати ҳисобланади. Чунки, ХРА томонидан Хиндистонда 
бир қатор лойиҳаларни молиялаштиришга, жумладан, сув таъминоти, 
12
http://siteresources.worldbank.org
 маълумотларига асосида тузилган
сув таъминоти, 
қувурларни тиклаш ва 
тошқиндан ҳимоялаш 
6% 
таълим 
1% 
қишлоқ хўжалиги ва 
ўрмон хўжалиги 
1% 
энергетика ва 
қазилма саноати 
2% 
молия 
18% 
соғлиқни сақлаш 
8% 
савдо ва саноат 
17% 
алоқа ва 
ахборотлаштириш 
1% 
давлат бошқаруви 
ва суд хуқуқ 
тизими 
19% 
транспорт 
27% 
сув таъминоти, қувурларни 
тиклаш ва тошқиндан 
ҳимоялаш 
таълим 
қишлоқ хўжалиги ва ўрмон
хўжалиги 
энергетика ва қазилма 
саноати 
молия 

---

20 
инфратузилмани яхшилаш, соғлиқни сақлаш ҳамда энергия соҳаларини 
ривожлантиришга маблағлар ажратилган.