Udk: 336. 22 Begimqulov eldor berdiqul o’G’LI

1.3.  Budjet tashkilotlari xarajatlarini moliyalashtirish manbalari va unda 

budjetdan tashqari manbalarning ahamiyati 

 

Bugungi kunda budjet tashkilotlarini moliyalashtirishning ko‗p kanalli tizimi 

shakllangan bo‗lib, ularni moliyalashtirishning quyidagi manbalari mavjud: 



 davlat budjeti mablag‗lari; 



 davlatning budjetdan tashqari maqsadli jamg‗armalari mablag‗lari; 



 ijtimoiy sug‗urta mablag‗lari; 



 budjet tashkilotlarning o‗z mablag‗lari (budjetdan tashqari tushumlari); 



 hayriya va homiylik tashkilotlarining mablag‗lari; 



 xalqaro tashkilotlarning mablag‗lari; 



 yuridik va jismoniy shaxslardan kelgan qaytarilmaydigan pul tushumlari; 



 boshqa mablag‗lar. 

Budjet  tashkilotlari  xarajatlarini  mablag‗  bilan  ta‘minlash  quyidagilarni 

nazarda tutadi: 

---

26 

 

- budjet mablag‗laridan tejab, samarali va aniq foydalanish hamda budjet va 

smeta-shtat  intizomini  mustahkamlash  uchun  budjet  tashkilotlari  rahbarlarining 

mustaqilligini kengaytirish va mas‘uliyatini oshirish; 

- budjet tashkilotlarini mablag‗ bilan ta‘minlash mexanizmini soddalashtirish 

va  budjet  mablag‗laridan  foydalanishda  yuqori  natijalarga  erishish  maqsadida 

mavjud mablag‗larni oqilona taqsimlash uchun shart-sharoitlar yaratish; 

- budjet  tashkilotlari  xodimlari  mehnatini  rag‗batlantirish,  ular  faoliyati 

samaradorligini  oshirish  va  kadrlarning  o‗rnashib  qolishi  uchun  shart-sharoitlar 

yaratish. 

Budjet  tashkilotlari  bo‗ysunuviga  ko‗ra  respublika  budjeti  va  mahalliy 

(viloyat, tuman, shahar) budjetlardan mablag‗ bilan ta‘minlanadilar, ularning joriy 

faoliyati  budjet  tashkilotlarini  mablag‗  bilan  ta‘minlashning  o‗rnatilgan  tartibiga 

asosan  moliyalashtiriladi, bunda  yuridik shaxs  maqomiga  ega bo‗lgan  tashkilotlar 

mustaqil  ravishda  o‗z  moliyaviy  rejalarini  xarajatlar  smetasi  shaklida  qonunchilik 

bilan  belgilangan  tartibda  ishlab  chiqadilar.  Xarajatlar  smetasi  –  budjet 

tashkilotining unga ajratilgan budjet mablag‗larining hajmi, maqsadli yo‗nalishi va 

yil  choraklari  (har  bir  chorakning  oylari)  bo‗yicha  taqsimlanishini  belgilab 

beruvchi  asosiy  moliyaviy  hujjatdir.  Oliy  ta‘lim  muassasalarining  moliyaviy 

resurslari  ikki  asosiy  manba:  davlat  budjeti  va  budjetdan  tashqari  mablag‗lar 

hisobidan  shakllanadi.  O‗zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirining  2014  yil  14 

noyabrdagi  74-son  buyrug‗i  bilan  tasdiqlanib,  O‗zbekiston  Respublikasi  Adliya 

vazirligida  2014  yil  15  dekabrda  2634-son  bilan  ro‗yxatga  olingan  ―Budjet 

tashkilotlari  va  budjet  mablag‗lari  oluvchilarning  xarajatlar  smetasi  va  shtat 

jadvallarini tuzish, tasdiqlash va ro‗yxatdan o‗tkazish tartibi to‗g‗risidagi nizomni 

tasdiqlash  haqida‖  gi  buyrug‗i  ga  muvofiq,  budjet  tashkilotlarida  smetalarning 

quyidagi turlari amalda qo‗llaniladi:  

– yakka (individual) smetalar; 

– jamlanma smetalar; 

– budjetdan tashqari mablag‗lar bo‗yicha smetalar;  

 

---

27