5-мавзу: сиёсий, сиёсий-маъмурий ва тарихий харита ва атласлар

Илмий-маълумотнома атласлар – ҳудудларни энг тўлиқ ва илмий 
ишончли тавсифларини қамраб олган капитал картографик асарлардир. 
Кўпинча бу ҳудуд ҳақида тизимли тасаввур берадиган кўп жилдли 
нашрлардир. 
Улар 
асосан 
олимлар, 
маъмур(администратор)лар, 
режалаштириш органлари ва бошқалар учун мўлжалланган бўлади. Кўп 
жилдли, биринчи учта жилдли 1974, 1977 ва 1980 йилларда нашр этилган 
«Океанлар Атласи», «Дунёни табиий географик атласи» (1964); 
«Дунёнинг қор-муз ресурслари атласи» (1997) ва бошқалар. 
1999 йили Россия Фанлар Академияси томонидан яратилган «Дунё 
табиати ва ресурслари атласи» Россия ва дунё картографиясининг буюк 
асари бўлди. Уни устида Ер ҳақидаги фанларнинг 300 дан ортиқ, етакчи 
мутахассислари қарийб 10 йил меҳнат қилдилар. Катта форматли (35х49 см) 
2 жилдли атласда сайёрамизнинг географияси ва геология бўйича, 
минерология, тупроқшунослик, метеорология ва иқлимшунослик, биология 
ва тиббиёт географияси каби билим соҳаларини қўшган ҳолда энг замонавий 
илмий қайта ишланган картографик материаллар келтирилган. Атлас космик 
суратлар билан бойитилган ва географик баёнлар билан бирга берилган.
Одатда атласлар муқовада брошюраланади, аммо уларни алоҳида 
папкада ёки жомодон ўлчамдаги яшикда алоҳида варақлар кўринишида ҳам 
нашр этилади. Атлас хариталари варақларини таққослаш ва ўзаро 
солиштириш учун фойдаланиш қулай. Аммо, энг асосийси, бундай атлас 
учун қўшимча янги харитани чиқариш ҳар доим мумкин ёки эскирганини 
қайта нашр этишда янгилаш ҳар доим мумкин. Масалан, айрим 
мамлакатларнинг миллий атласлари ҳудди шу йўл билан нашр этилади. Янги 
хариталарни чоп этилиши билан, атласни обуначилари уларни олади ва 
умумий папкага йиғади. Атлас хариталарини нашр қилиш ва янгилаш кўп 
йилларга чўзилиши мумкин. 
Ҳозирги пайтда анъанавий қоғоз варианти билан бир қаторда 
компьютер атласларидан, компакт-дисклардаги атласлардан ва ҳатто 
телекоммуникация тармоқларига жойлаштиришга виртуал атласлардан кенг 
фойдаланилмоқда.