Samarqand Davla Universiteti

 

Monoqandlar miqdorini aniqlash.  

Mevalar  tarkibidagi  invert  qandlar  (glyukoza,  fruktoza)ning  umumiy 

miqdorini bevosita titrlashning hajmiy usuli yordamida aniqladik. 

Feling  suyuqligini  qanddan  tashqari  rang  beruvchi  hamda  oshlovchi 

moddalar  ham  qaytara  olish  qobilyatiga  ega  ekanligi  sababli  muhitni  bu 

moddalardan  tozalash  lozim.  Monoqandlar  miqdorini  aniqlashda  muhitni  avval 

rang 

beruvchi 

hamda 

oshlovchi 

moddalardan 

tozalab 

oldik 

[9,10,12,14,15,30,31,33,34,39,41]. 

 

 

 

Umumiy ekstraktivlikni aniqlash. 

Suvda  eruvchan  moddalarga  qand,  organik  kislotalar,  ko’p  atomli  spirtlar, 

pentozalar,  pektin,  oshlovchi  va  bo’yoq  moddalar,  fermentlar,  ayrim  azotli 

moddalar, mineral tuzlar va vitaminlar kiradi. Kraxmal, sellyuloza, gemisellyuloza, 

organik  kislotalar,  azotli  moddalar,  bo’yoq  moddalarning  bir  qismi,  moylar, 

aksariyat vitaminlar, ba’zi bir mineral tuzlar va boshqalar suvda erimaydi. 

Ekstraktiv  moddalar  miqdori  bevosita  va  bilvosita  usullar  bilan  aniqlanadi. 

Bevosita  aniqlash  usuli  asosida  ma’lum  hajmdagi  suyuqlikni  bug’latish  va  hosil 

bo’lgan qoldiq massasini tarozida o’lchash yotadi. Bevosita aniqlash usuli asosida 

esa  suyuqlikdagi  ekstraktiv  moddalar  miqdori  u  bug’latilmasdan  turib  aniqlanadi. 

Bundan  tashqari  ekstraktiv  moddalar  miqdorini  suyuqlikning  solishtirma  og’irligi 

---

va spirt yoki gliserinning massaviy ulushiga ko’ra ham aniqlash mumkin. Biroq bu 

usulning aniqlik darajasi yuqori emas. 

Mahsulotdagi ekstraktiv moddalar miqdori g/100 ml hisobida ifodalanadi. 5 

g/100  ml  dan  kam  miqdorda  qand  saqlovchi  mahsulotlardagi  ekstraktiv  moddalar 

miqdori 0,01 g/100 ml aniqlikda ifodalanadi. 5 g/100 ml dan ko’p miqdorda qand 

saqlovchi suyuqliklarning ekstraktiv moddalari miqdori esa 0,1 g/100 ml aniqlikda 

ifodalanadi. 

Ekstraktiv  moddalar  miqdorini  aniqlashning  bevosita  usuli  standart 

o’lchamdagi  likopchalarga  quyilgan  ma’lum  hajmdagi  suyuq  mahsulotni  suv 

hammomida  qat’iy  chegaralangan  vaqt  ichida  bug’latishga  asoslangan. 

Bug’latishdan  hosil  bo’lgan  qoldiq  eksikatorda  sovutilgandan  so’ng  tarozida 

tortiladi.  Tadqiqot  ishida  ekstraktiv  moddalar  miqdorini  aniqlashda  aniqlashning 

bevosita usulidan foydalandik [9,10,12,14,15,30,31,33,34,39,41].