Kasalliklari

0 ‘TKIR  VA  SURUNKALI  YUQUMLI  KASALLIKLARDA 

SHILLIQ  QAVAT  JAROHATLANISHI

Skarlatina

Skarlatinada  o ‘ziga  xos  kasallik  belgisi  —  malinasimon  til 

kuzatiladi:  kasallikda uch kun  yuqori tana harorati bo‘ladi.  Tilni 

o ‘tkir  karash  qoplab  oladi,  to ‘rtinchi  kundan  boshlab  bu  karash 

til ipsimon so‘rg‘ichlari bilan  yuvilib tushadi.  Qachonki til yuzasi 

tamoman toza  bo‘lganida, uning yuzasi malina mevalarini eslatadi. 

Bir  qancha  vaqtdan  so‘ng  epitelial  qoplama  qayta  tiklanadi.

Davolash: og‘iz bo‘shlig‘i shilliq qobiq qavatiga shaftoli yog‘ini 

anestezin  emulsiyasidagi  1—2%  И  aralashmasini  surkash  va  har 

ovqatlanishdan  keyin  achchiq  choy  bilan  chayqash  kerak.

Qizamiq

Qizamiq  toshmalari  terida  paydo  b o ‘lishidan  1—2  kun 

oldin  yumshoq  va  qattiq  tanglayda  1  mm  dan  bir  necha  mm 

gacha  bir-biriga  quyiluvchi,  noaniq  ko‘rinishdagi  qoramtir- 

qirmizi  rangdagi  enentemalar ko‘rinishida yuzaga  keladi.  Ayni 

vaqtda,  lunjda  mayda  oziq  tishlar  qarshisida,  b a’zi  hollarda 

qizamiq  uchun  xos  bo‘lgan  belgi  —  “Belskiy-Filatov-Koplin” 

dog‘i  yuzaga  keladi.  Bu  dog‘  guruh-guruh  b o ‘lib  joylashadi, 

bir-biriga sira qo‘shilmaydi.  1—3 kundan so‘ng,  yo‘qolib ketadi. 

Og‘iz  shilliq  qobiq  qavatining  hamma  sohasi  qizarib  ketadi.

Davolash:  og‘iz  b o ‘shlig‘ini  kuchsiz  antiseptik  eritmalar 

bilan  chayiladi  va  kerotoplastik  dori  ashyolar  surkaladi.

70

---

Zaxm

Zaxm  surunkali  davom  etuvchi  yuqumli  venerik  kasallik. 

Zaxmning  klinik  belgilari  turlicha  bo‘lib,  uzoq  yillar  davom 

etadi:  birlamchi,  ikkilamchi,  uchlamclii  va  to ‘rtlamchi.

Birlamchi  sifilis  6—7  hafta  davom  etadi.  Bunda  qattiq 

shanker  oqish  treponem a  epiteliyga  kirgach,  teri  va  shilliq 

pardada  hosil  bo‘ladi.

Qattiq  yara  bitta  yoki  2—3  ta  bo‘lishi  mumkin.  Qattiq  yara 

oval,  yumaloq  shaklda  b o ‘lib,  diametri  1,0—1,5  sm  gacha, 

yopgan  nonga  o ‘xshab  chetlari  bo‘rtib,  shishgan  va  tog‘ayga 

o‘xshash  qattiq  bo‘ladi,  og‘rimaydi,  biroz  qizaradi.  Qattiq  yara 

tagida  tog‘aysimon  qattiq  infiltrat  bo‘ladi,  yaraning  o ‘rtasi  toza, 

go‘shtdek  tiniq,  qip-qizil  rangda  bo‘ladi,  badan  karash  bilan 

qoplanadi.

Zaxmning  ikkinchi  davri  qattiq  shanker  hosil  bo‘lganidan

6—7  hafta  vaqt  o ‘tgach  boshlanadi.  Bu  davrda  rozeola-papula 

toshmalari  bir  tekisda  paydo  b o ‘ladi.  Bu  davr  3—5  yil  davom 

etadi.

Zaxmning  uchlamchi  davrida  og‘iz  shilliq  qobiq qavatida, 

gummalar  tarqalgan,  gummali  infiltrat  va  bug‘orli  toshmalar 

paydo  bo‘ladi.

Davolash  teri-tanosil  kasalliklari  shifokori  bilan  birgalikda 

olib boriladi.