Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 

27

daraxtiga to‘kayotgaimmni ko‘rdim", - dedi u. "Agar qaramog‘ingda sotib olgan cho‘ring bo‘lsa, uning 

ilgarigi taqdirini surishtir. Albatta, sen go‘dak paytingda onang asirga tushgan. Chunki zaytun daraxti 

zaytun yeg‘ining aslidir. Asldan chiqqan narsa, albatta, aslga qaytadi", deb javob qildi Ibn Sirin. Keyin 

u kishi bu holatni o‘rganib, shunga amin bo‘ldiki, qaramog‘idagi cho‘ri u go‘daklik paytida asir tushib 

ketgan o‘z onasi ekan. 

Yana bir kishi Ibn Siringa: "Tushimda to‘ng‘izlarning bo‘yinlariga marjon taqayotganimni ko‘rdim", 

- dedi. Ibn  Sirin unga: "Hikmatni hikmat ahliga emas, hikmatdan begona odamlarga sochayotgan 

ekansan", deb aytdi. Bu tush ta’biri ham Ibn Sirin aytganidek bo‘lib chiqdi. 

Ta’bir yo‘li boshda-noxir ramzlardan iborat bo‘ladi. Ta’birlardagi ramziy masallar qissadan hissa 

chiqarishni o‘rgatadi. Biz masal deganda suratdagi ma’noni nazarda tutyapmiz. Agar masal 

ma’nosiga diqqat qilsang, to‘g‘rilikni topasan. Agar surati, shakliga boqsang, yolg‘ondek tuyuladi. 

Masalan, uzukdagi muhrning faqat shakliga nazar solgan muazzin u bilan farjlarni muhrlash 

mumkinligiga ishonmaydi. Chunki, hech qachon farjlar muhr bilan muhrlanmagan. Agar muazzin 

ramzlar ma’nosiga nazar solsa, masalning to‘g‘riligiga ishonadi. Negaki, ramzlar masalning ma’nosini 

ochib beryapti. Og‘izlarning muhrlanishi yeyishichishdan tiyilish, farjlarning muhrlanishi — jinsiy 

aloqadan tiyilish ma’nosini anglatyapti. 

Darhaqiqat, payg‘ambarlar (alayhimussalom) ham ummatlariga haqni izhor qilar ekan, masallar 

bilan murojaat etganlar. Chunki, ularga odamlarning aqllari ko‘taradigan darajada gapirish vazifasi 

topshirilgan. Odamlarning aql darajasiga kelsak, ular uykudadirlar. Uyqudagi kishiga narsalar 

mohiyati tush orqali namoyoi bo‘ladi. Zero, insonlar o‘lgach, uyg‘onurlar va tushning haqiqat ekanini 

anglaydilar. Shuning uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: 

"Mo‘minning qalbi Rahmonning ikkala barmog‘i orasidadir", deganlar. 

Bu misolni olim kishilargina anglaydi. Johillar ta’vil deb nomlanmish tafsir ilmidan bexabar 

bo‘lgani uchun bu misolning zohiridan nariga o‘tolmaydi. Natijada Alloh taoloni qo‘l va barmoq bilan 

tasavvur qiladilar. Alloh taolo bunday noqis tasavvurlardan yuqori va ulug’dir. Shuningdek, 

"Albatta. Alloh Odamni o‘zining suratida yaratdi", hadisidagi "surat" so‘zini ham rang, shakl, 

hay’at sifatlari bilan izohlashadi. Lekin Alloh taolo bandaga xos  bunday sifatlardan pok va yuksak 

zotdir. Ba’zida xudosiz kishilar oxirat manzaralari xususida keltiridaan masallarni uydirma deb topib, 

inkor qilishadi. Chunki, ularning nazari zohiriy surat atrofida qotib qolgan, ichlari esa ziddiyatga to‘la. 

Masalan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: 

"Qiyomat kuni o‘lim ko‘zlariga oq tushgan qo‘y suratida keltiriladi, so‘ngra so‘yiladi" (Muttafaqun 

alayh). Xudosiz ahmoqlar bunday xabardan jazavaga tushishadi. Bu xabarni payg‘ambarlarning 

yolg‘onchi ekaniga dalil sifatida keltirib: "Ajabo! o‘lim moddiy bo‘lmagan borliq, qo‘y esa moddiy bir 

jism bo‘lsa, qanday qilib moddiy bo‘lmagan borliq moddiy jismga aylanishi mumkii? Yo‘q, bu muhol 

narsa!" deyishadi. 

Ha, o‘sha ahmoqlarning bu ish sir-asroridan voqif bo‘lishlari anchayin mushkul. Alloh taolo ularni 

bu ma’rifatdan uzoqlashtirgan: