Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

 ﺎَهﺎﱠآَز ْﻦَﻣ َﺢَﻠْﻓَأ ْﺪَﻗ

)

٩

(

 

 

"Darhaqiqat, uni (qalbni) poklagan kishi najot topdi" (Vash-Shams surasi, 9). 

Qalb ma’siyatdan va toatdan bir-biriga zid ta’sirlar oladi. Jaholat zulmat lafzi bilan 

sifatlanganidek, ma’siyatdan olingan ta’sirga ham zulmat sifatini berish mumkin. Shuningdek, ilm nur 

lafzi bilan sifatlanganidek, toatdan olingap ta’sirga nur sifati beriladi. Nur va zulmat qaramaqarshi 

ikkita xilqat bo‘lgani uchun ularning orasini zaruriy ziddiyat ajratib turadi. Demak. o‘zaro zid bo‘lgan 

nur va zulmatning birlashuvi tasavvurdan yiroqdir. 

Kimki mana shu aytilganlarni ko‘z bilan ko‘rgandan so‘ng hosil bo‘ladigan bilishdan kuchliroq 

deb tan olingan ma’rifat bilan, ya’ni moddiy emas, ma’naviy vositalar bilan anglamas ekan, u go‘yo 

dinning mag‘zini qo‘yib, po‘stini olgak kishiga o‘xshaydi. U kishi dinning o‘ziga emas, uning 

nomigagina bog‘langan. Qalbi dinning haqiqatini, hatto o‘z nafsining haqiqatini, uning sifatlarini 

bilishdan to‘silgandir. O’z nafsini tanimagan kishi boshqani qanday tanisin? 

Uzoq vaqt davomida yig‘ilib, libosning to‘qimalarigacha singib ketgan kirlarni shunchaki sovun 

yordamida chayish bilan ketkazib bo‘lmaydi. Sovun bunday yopishqoq kir — dog‘larni butkul 

ketkazishga qodir emas. Bu xuddi gunohlar yig‘ilib, ichkarini zang qoplab, qalbning muhrlanib 

qolishiga o‘xshaydi. Muhrlangan qalb toatga kaytish neligini, tavba qilish nimaligini bilmaydi. 

Bunday qalb egasi ba’zan tilida "tavba qildim", deydi, Bamisoli, matoii oqqa bo‘yovchi kishi til 

uchida "ko‘ylakni yuvdim", deganidek. Aslida bu bilan libos poklanmaydi. To libosga o‘rnashgan kir-

dog‘ uning ziddi bo‘lgan narsani qo‘llab poklanmagunicha, libos o‘zining asl sifati poklikka 

qaytmagunicha bu hol davom etaveradi. Bu tavbadan yuz o‘girish holatidir. Bu holat bizga begona 

emas. Dunyoga quchog‘ini to‘la ochib, Allohdan batamom yuz o‘girgan kishilarning barchasida bu 

holni kuzatish mumkin. 

Tavbaning qabul bo‘lishi xususida aytilgan bu gaplar basirat egasi bo‘lgan kishilarga kifoyadir. 

Shunday bo‘lsa ham oyatlar, xabarlar va asarlarni naql qilish, bilish bilan ularni tasdiqlaymiz. Negaki, 

har qanday jiddiy kuzatuv, jiddiy mulohazaga Kitob va sunnat guvoh bo‘lmas ekan, u ishonchsizdir. 

Alloh taolo aytadi: 

---

Ihyou ulumid-din. Tavba kitobi. Imom G’azzoliy