O’zbekiston davlat jahon tillari universiteti

ma’rifatsiz  haqiqat  bo‘la  olmaydi.  Ular  doimo  bir -birini  to‘ldiradi.  Bu  yo‘l 
kamolot yo‘li bo‘lib, inson hayotining asl mohiyatini tashkil etadi.  
 
Yusuf  Ham adoni yni ng  yana  bi r  shogi rdi  Abduxoliq  G‘i jduvoni y  
bo‘lgan.  Yassaviy  bilan  G‘ijduvoniy  shu  darajada  iqtidorli  shogirdlardan 
bo‘lishganki, 
keyinchalik 
ulardan 
bir 
“Yas saviya”, 
ikkinchisi 
“Naqshbandiya” 
tariqatining 
asoschilari 
bo‘lib 
yetishadilar. 
Xoja 
Abduxoliqning  tarjimai  holi,  tug‘ilgan  va  vafot  etgan  sanalari  aniq.  U  1103 
yilda  G‘ijduvondda  tug‘ilib,  1179  yilda  o‘z  vatanida  vafot  etadi.  Xoja 
Abduxoliqqa  dast labki  s avodni  o‘z  t ug‘il gan  yurtida  Imom  Sadriddin  beradi . 
Keyinchalik  o‘qishni  Buxoroda  davom  ettirib,  yuqorida  qayd  qilinganidek, 
Yusuf  Hamadoni yga  shogi rd  tushadi.  Tari xi y  m anbal arni ng  xabar  berishi cha, 
ustoz  va  shogi rdni ng  bir -bi rl ari ga  hurmati,  mehr -oqibati   shu  daraj ada 
bo‘lgan  ediki,  ular  birgalikda  Sharqning  fan  va  madaniyat  o‘choqlaridan 
bo‘lmish  Samarqand,  Buxoro,  Marv,  Isfaxon,  Balx  singari  shaharlarga 
borgan  ekanlar  va  u  yerlarda  tasavvuf  sohasidagi  o‘z  bilimlarini  yanada 
chuqurl ashti rgan ekanlar.   
 
Xoj a  Abduxoliq  G‘i jduvoni y  Sharq  fal s afa  t arixida  o‘zi ga  xos  o‘ri n 
egall a ydi.  Uning  fals afi y  dun yoqarashi  tas avvufdagi   Xoj agon  (Xojal ar) 
xalqasida  shakllandi.  Agar  bizgacha  Ahmad  Yassaviyning  “Hikmatlar”i 
meros  bo‘lib  qolgan  bo‘lsa,  Xoja  Abduxoliq  G‘ijduvoniy dan  “Risolayi 
Sohibiya” “Risolayi Shayxshuyuk Xazrati Abu Yusuf Hamadoni” kabi asarlar 
meros  bo‘lib  qolgan.  Ammo  bu  asarlar  hali  yaxshi  o‘rganilmagan  va  keng 
xalq  ommasi  orasida  targ‘ib  qilinmagan.  Xoja  Abduxoliq  G‘ijduvoniy 
ustozidan  ko‘p  narsalarni  o‘rganar  ekan,  o‘zi  ham  ko‘p  hollarda  mustaqil 
fikr  yuritib,  ba’zi  masalalarda  o‘z  yo‘lini  shakllantirishga  harakat  qilgan.  U 
zikr  aytish  usuli  bo‘yicha  “Zikri  Xufiya”,  “Zikri  dil”  amalini  targ‘ib  qila 
boshlagan.  Xoja  Abduxoliqning  ustozi  Yusuf  Hamadoniy  o‘sha  vaqtda  o‘z 
sahobalari  bilan  “Aloniya”  zikr  tushish  amalini  bajargan.  Xoja  Abduxoliq 
G‘ijduvoniy  yuqorida  qayd  qilinganidek,  “Xojagon”  (Naqshbandiya) 
tariqatini ng  as osi y  qonun -qoidal ari ni  is hl ab  chi qqan  bu yuk  all omadir.  Uning 
asarl ari,  ha yoti,  qil gan  i shl ar i  butun  t urk  olam ida  al ohida  o‘rin  egallab, 
ma’naviy hayotda o‘chmas iz qoldirgan.