Мундарижа банк иши

2-расм. Аҳоли омонатлари динамикаси (млрд. сўм) (
www.cbu.uz, 2019
) 
2-расм маълумотларидан кўриниб турибдики, тижорат банкларидаги аҳоли 
омонатлари миқдори йиллар давомида кўтарилиб бормоқда. Аҳоли омонатлари 
таркибида миллий ва хорижий валютадаги омонатлар улуши ҳам мос равишда 
кўтарилиш тенденциясига эга бўлиб, 2015 йилда миллий валютадаги аҳоли омонатлари 
5 397 млрд. сўмни ташкил этган бўлса, 2019 йил 1 апрель ҳолатига бу кўрсаткич 9 816 
млрд. сўмни ташкил этган. Шунингдек, хорижий валютадаги аҳоли омонатлари ҳам мос 
равишда 1 569 млрд. сўмдан 4 507 млрд. сўмга ортиб, 6 076 млрд. сўмни ташкил 
қилган. 
Тижорат 
банкларидаги 
аҳоли 
омонатларининг 
йиллар 
давомида 
ўсиб 
бораётганлигини бир нечта омиллар билан изоҳлашимиз мумкин. Жумладан: 
1. Республикамиз аҳолисининг молиявий саводхонлик даражаси. 
Иқтисодиётнинг барқарор ва мутаносиб ривожланиши ҳамда аҳоли турмуш 
даражаси ва фаровонлигининг ошиши фуқуроларнинг иқтисодий ҳодиса ва 
жараёнларга онгли равишда муносабатда бўлиши, иқтисодий тафаккур ва 
кўникмаларнинг ривожланишига боғлиқ. Чунки, аҳоли қанчалик юқори иқтисодий 
фаоллик ва молиявий саводхонликка эга бўлса, уларнинг иқтисодий фаолияти, 
ҳаётнинг турли жабҳаларида қабул қилаётган қарорлари шу даражада самарали 
бўлади. Айниқса, молиявий саводхонлик мамлакатдаги ишбилармонлик муҳитининг 
ривожланишига, бу эса аҳоли турмиш даражасининг яхшиланишига олиб келади. 
Бунинг натижасида, аҳолининг ортиқча бўш пул маблағлари банк омонатларига кириб 
келишига замин яралади. 
2. Аҳолининг банк тизимига бўлган ишончи. 
Республикамизда олиб борилаётган кенг кўламли ислоҳотлар ва мамлакатимиз 
тижорат банкларининг самарали фаолият юритаётганликлари аҳолининг банк тизимига 
бўлган ишончининг йилдан-йилга ошишига хизмат қилмоқда. Шунингдек, тижорат 
банклари томонидан мажбуриятларини ўз вақтида ва тўлақонли бажаришлари 
натижасида мижозлар сони ва ишончининг ортишига эришилмоқда. 
3. Тижорат банклари томонидан ишлаб чиқилган депозит сиёсати. 
Тижорат банклари томонидан депозит сиёсатини ишлаб чиқишда ва унинг 
амалиётга жорий этилишида депозит бозорлари билан ўзаро алоқадорлик, жойлашув, 
филиалларнинг етарлилиги, вужудга келиши мумкин бўлган рақобатга бардош бера 
олиши, ҳудуднинг ижтимоий-иқтисодий ҳолати каби ҳолатларнинг алоҳида инобатга 
олиниб, самарали маблағлар жалб этилишига эътибор қаратилмоқда. 
4. Жозибадор ва мавсумий омонат турларининг кенг кўламда таклиф 
этилаётганлиги. 
Аҳоли даромадларининг ўсиб бораётганлиги, давлат томонидан банк депозитлари 

---

41 www.journal.bfa.uz 
бўйича имтиёзлар берилаётганлиги ҳамда тижорат банклари томонидан аҳолининг 
хоҳиш ва истакларидан келиб чиқиб, янги жозибадор ва мавсумий омонат турларининг 
таклиф қилинаётганлиги банклардаги аҳоли омонатлари миқдорини янада ўсишини 
таъминламоқда.