Djafarova Nigina Alisherovna “turizmda statistik ma’lumotlarni yig’ish metodologiyasini xalqaro standartlarga moslashtirish yo’llari”

Turizm  statistikasiga  axborot  oqimi  ikki  yoʻnalish  boʻyicha 
shakllanadi.  Birinchi  oqim  iste’molchilarning  turistik  xizmatlarga  boʻlgan 
talabini  aniqlaydi.  Ushbu  yoʻnalishda  turistik  xizmatlar  iste’molchilarning 
hajmi  va  tuzilmasi  toʻgʻrisidagi  ijtimoiy  -  iqtisodiy  axborotlar  oʻrganiladi: 
afzalliklar,  ushbu  xizmatlarni  iste’mol  qilishda  haqiqatdagi  xarajatlar  hajmi; 
boʻsh  vaqtni  oʻtkazish  usullari  va  yoʻnalishlari;  aholining  ijtimoiy  va 
demografik  tarkibi;  turistik  xizmatlar  iste’molchilari  alohida  guruhlarining 
toʻlashga moyilligi. 
 
Axborotning  ikkinchi  oqimi  turistik  xizmatlar  resurslari  taklifi  bilan 
bogʻliq. Bunga tabiat, tarixiy, ijtimoiy va madaniy turistik resurslar misol boʻla 
oladi. Shu  bilan birga, turistik  resurslarga  joylashtirish, ekskursiya  va  transport 
kabilarga hamrohlik qiluvchi xizmatlari; tibbiy, moliyaviy, sugʻurta, xavfsizlikni 
ta’minlash xizmatlari va hokazolar kiradi. [21, 21-33] 
Turistik  oqim  toʻgʻrisidagi  statistik  ma’lumotlar  sayohatlar  maqsadlari, 
qoʻllaniluvchi  transport  turi,  davlatga  kirish  oyi,  hududi  va  turistlarning 
istiqomad qiluvchi mamlakatlaridan tashrifi kabi guruhlarga ajratiladi [37]. 
BTT dunyo mamlakatlarini 6 ta turistik makrohududga ajratadi [108]:  
1)  Yevropa  –  Shimoliy,  Janubiy,  Sharqiy,  Gʻarbiy  va  Markaziy  Yevropa, 
hamda Sharqiy Oʻrtayer dengizi mamlakatlari (Izroil, Kipr, Turkiya). 
2)  Amerika  –  Shimoliy,  Janubiy,  Markaziy  Amerika  mamlakatlari,  orolda 
joylashgan davlatlar hamda Karib havzasi hududlari. 
3)  Osiyo va Tinch okeani – Sharqiy va Janubi-Sharqiy Osiyo, Avstraliya va 
Okeaniya. 
4)  Afrika – Afrika mamlakatlari, Misr va Liviyadan tashqari. 
5)  Janubiy Osiyo – Janubiy Osiyoning barcha davlatlari. 
6)  Yaqinsharq – Gʻarbiy va Janubi-Gʻarbiy Osiyo, Misr va Liviya. 

---

41