Ўзбекистон республикаси ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қЎмитаси

1-расм. Миксер озуқа тарқатгич билан озуқаларни тарқатиш 
Рацион таркибида 24,0 фоиз дағал, 45,0 фоиз ширали ва 31,34 фоиз ем 
озуқалар бўлиб, бу нисбат сигирларнинг озуқаларни иштаҳа билан ейиши ва 
унинг ҳазм бўлишининг биологик хусусиятларига жуда мос тушади. 
Рационнинг бир озуқа бирлигига 1,42 кг. қуруқ модда, 2,76 Мж 
алмашинувчи энергия, 126,2 г ҳазмланувчи протеин, 378 г клетчатка, 81,98 г 
қанд ва 32,3 мг. каротин тўғри келади. 

---

Сигирларни соғиш. Бунда соғишнинг 2 хил усулидан фойдаланилади: 
қўлда ва машинада соғиш. 
Ҳозирги кунда, турли хил замонавий соғиш усукналар мавжуд бўлиб, 
булар жумласига “тандем”, “арча”-12,14-16 ва бошқа қурилмалар киради. 
Кичик фермалар учун кўчма соғин ускуналаридан фойдаланиш тавсия 
этилади. 
2-расм. Кўчма сут соғиш ускунаси 
Сигирлар қўлда соғилганда улар тўлиқ соғиб олинмаслиги натижасида
уларда мастит касаллигининг келиб чиқиши кузатилади, қолаверса бу усулда 
соғишга кўп вақт сарфланади, натижада меҳнат унумдорлиги пасаяди ҳамда 
соғиш оғир меҳнат ҳисобланади, соғиладиган сигирлар бош сони камаяди. 
Соғиш аппаратлари ѐрдамида соғилган сут, тўғридан-тўғри тозаланиб, 
совутиш тизими орқали 4 градусгача совутилиб, сут сақлагич идишларида 
совутилган ҳолда сақланади. 
3-расм. Сигирларни соғиш аппаратлари 

---

Сут совутилган ҳолда реализация қилинади. Бунинг учун соғиб олинган 
сут таркибидаги ѐғ, оқсил, ѐғсизлантирилган сут қолдиғи, сутнинг зичлиги 
аниқланиб, ундан кейингина маҳсус ҳужжатлар тўлдирилиб реализация 
қилинади. 
Сутнинг сифат кўрсатгичларини аниқлайдиган кичиқ ҳажмда ҳар хил 
ускуналар мавжуд. Булардан Россиянинг Новосибирск шаҳрида ишлаб 
чиқарилган “Лактан 1-4М” ускунаси қулай ҳисобланади.. Бу ихчам кўчма 
ускунани ҳар хил шариотда, электр токи мавжуд бўлган жойда ишлатиш 
мумкин. 
Ҳар бир фермер хўжаликда сут лабораториясини ташқил этиш сут 
таркибидаги ѐғ, оқсил ва бошқа моддаларни тезкор аниқлайдиган 
милкотестер усукналаридан фойдаланиш тавсия этилади.