Тарихий манбашунослик


 3.22. “Китоб тажориб ул-улум”



Download 1,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/189
Sana24.02.2022
Hajmi1,74 Mb.
#192294
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   189
Bog'liq
tarixij manbashunoslik

 
7. 3.22. “Китоб тажориб ул-улум” 
“Китоб тажориб ул-улум” (“Халқларнинг тажрибалари ҳақида” номли 
улкан машҳур асар ижодкори Ибн Мискавайхдир. Унинг тўла номи Абу 
Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Мушкуя (ваф. 1030 й.) бир вақтлар Бувайҳийлар 
(932-1062) саройида аввал хазинадор, сўнгра вазир бўлиб хизмат қилган. 
“Китоб тажориб ул-улум” асари олти жилддан иборат бўлиб, унда 
мусулмон мамлакатларининг қадим замонлардан 983 йилгача тарихини ўз 
ичига олади. 
Китобнинг 1-4- жилдлари компиляция, яъни аввал ўтган тарихчилар, 
асосан Табарийнинг “Тарихи ар-русул ва-л-мулук” асари асосида ёзилган. 
Унинг 5-6- жилдлари эса муаллифнинг ўзи яратган ва IХ аср тарихи 
бўйича муҳим манбалардан бири ҳисобланади. Унда ўз даври расмий 
ҳужжатларидан кенг фойдаланган. 
“Китоб тажориб ул-улум”нинг Амедроз ҳамда Марголиус (1920-1921) 
ва Каэтани (1909-1917) тарафидан амалга оширилган иккита тўла нашри 
мавжуд. 
 
7. 3.23. “Девону луғат ат-турк” 
“Девону луғат ат-турк” (“Туркий сўзлар луғати”) Маҳмуд Кошғарий 
номи билан машҳур бўлган ХI аср йирик тилшунос олимининг ноёб 
асаридир. Олимнинг тўла исми Маҳмуд ибн ал-Ҳусайн ибн Муҳаммад ал-
Кошғарий бўлиб, Қорахонийлар хизматида бўлган турк бекларидан бирининг 
оиласига мансуб. У 1029-1038 йиллар орасида тахминан Барсғонда туғилган, 
лекин умрининг кўп қисмини Боласоғун, Кошғар, Бағдод ва бошқа 
шаҳарларда ўтказган.
Маҳмуд Кошғарий ёшлигида яхши маълумот олган ва ўрта аср 
фанининг кўп соҳаларини, хусусан, араб тили, туркий тилларни, тарих ҳамда 
география фанларини чуқур билган. Униннг қимматли “Девону луғат ат-


турк” асарининг дунёда ягона қўлёзмаси ҳозир Истамбулда (Туркия) 
сақланмоқда. 
Ушбу асарнинг арабча матни 1915-1917 йиллари уч жилдда 
Истамбулда, мукаммал ўзбекча шарҳли таржимаси С.М.Муталлибов 
томонидан амалга оширилди ва 1960-1963 йиллари Тошкентда чоп этилган. 
“Девону луғат ат-турк” асарининг усмонли туркча 1939-1941 йиллари 
Б.Атали, инглизча 1982-1985 йиллари Р.Данкофф билан Ж.Келли, уйғурчаси 
эса 1981-1984 йиллари бир гуруҳ таржимонлар томонидан амалга оширилиб, 
чоп эттиришган.

Download 1,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   189




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish