T. Xudayshukurov

8.3. Suhbat uchun qulay va ishonchli sharoitni yaratish  
 
 
Suhbatning 
muvaffaqiyatli 
borishida 
va 
tugashida 
uning 
tashkilotchilari  tomonidan  suhbatdoshlar  uchun  qulay  va  ishonchli 
sharoitlarning  yaratilishi  o’ta  katta  ahamiyatga  ega.  Bunday  sharoitni 
yaratishda  suhbat  ishtirokchilari  psixikasiga  salbiy  ta’sir  ko’rsatadigan 
omillar bartaraf qilinishi va ijobiy ta’sir qiladigan sharoit yaratilishi lozim. 
Suhbat  qatnashchilari  psixikasiga  suhbat  o’tkaziladigan  xonaning  estetik 
bezatilishi katta ta’sir ko’rsatadi. Shu sababdan ham suhbat va yig’ilishlar 
nafis bezatilgan va bugungi kun dizayni talablariga to’liq javob beradigan 
xonalarda  tashkil  qilinishi  kerak.  Bundan  tashqari  xona  keng  va  shipi 
baland bo’lishi lozim. Past shipli korxonada  odam o’zini xona shipi ustiga 
tushib ketayotgandek his qiladi. 
 
Ishlash  uchun  qulay  va  bir–birlariga  ishonchli  sharoitni  yaratishda, 
bundan  oldin  ta’kidlanganidek,  suhbatdoshlar  chehrasidagi  tabassumning 
ahamiyati ham o’ta katta. Chehradagi tabassum odam  qalbining ishonchli 
ko’zgusi  bo’lib,  suhbatdosh  ko’nglining  ochiqligini,  beg’arazligini  va 
uning  sohibining  xursandligini  bildiradi.  Suhbatning  ijobiy  o’tishiga 
tabassumdan  tashqari  boshqa  hyech  qanday  omil  ijobiy  ta’sir 
ko’rsataolmaydi.  Lekin  hyech  qachon  esdan  chiqarmaslik  kerakki, 
tabassum  miyig’idan  ko’lishga  almashtirilmasligi  kerak,  chunki  butun 
dunyo  xalqlari  tasavvurida    u  qalbda  yomon  iz  qoldiradigan  omil 
hisoblanadi  va  shu  sababli  ham  amaldagi  etiket  qoidalariga  ko’ra 

---

 
 
65 
miyig’ida  kulish  boshqalarga  nisbatan  behurmatlik  va  ularning  ustidan 
kulish belgisi deb qaraladi. 
 
Amaldagi 
xalqaro 
tajriba 
shuni 
ko’rsatadiki, 
suhbat 
ishtirokchilarining  kayfiyatini  yaxshilash  va  suhbatning  ijobiy  o’tishiga 
suhbat  yoki  tanaffus  vaqtida  mehmonlarga  kofe,  choy,  meva  sharbatlari 
yoki  mineral  suvlarni  taklif  qilish  ham  katta  ta’sir  ko’rsatadi.  Bundan 
tashqari bu mehmondorchilik elmenti ham hisoblanadi. 
 
Ishonchli  va  suhbat  uchun  qo’lay  sharoitni  yuzaga  chiqarishda 
munosabatga  tushish  vositalaridan  to’g’ri  foydalanishning  ham  ahamiyati 
o’ta  katta.  Suhbatdoshga  o’z  fikrlarini  yetkazishda  adabiy  o’zbek  tilining 
suhbatdoshlar  qulog’iga  yoqadigan  ma’noli  va  chiroyli  so’zlaridan 
foydalanish  kerak.  Umuman,  suhbat  davridagi  muloqot  xushmuomalalik 
etiket  talablari  asosida  borishi  shart.  Suhbat  davrida  hyech  qanday 
qo’pollikka o’rin bo’lmasligi kerak. Etiket talablariga ko’ra suhbat davrida 
sodir  bo’lish  mumkin  bo’lgan  negativ  ta’sirning  oldini  olish  maqsadida 
faqat  yengil  darajadagi  kayfiyatni  ko’taradigan  neytral  hazillarga  ruxsat 
beriladi. 
 
Suhbat  davrida  yaxshi  atmosferaning  shakllanishida  hozirgi  xalqaro 
etiket  qoidalariga  ko’ra  tengqurlarning  muloqot  qilishida  murojaat 
qilishning  “sen”  shaklidan  foydalanish  tavsiya  qilinadi,  chunki  murojaat 
qilishning  ushbu  shaklidan  foydalanish  tengqurlarni  bir–birlariga  yanada 
yaqinlashtiradi va suhbatning ijobiy borishiga imkon tug’diradi. 
 
Qulay  va  ishonchli  sharoitlarni  yaratishda  amalda  shakllangan  imo–
ishoralardan  to’g’ri  foydalanish  ham  katta  ahamiyatga  ega.  Masalan, 
suhbatning  boshlanishida  yoki  kechish  jarayonida  suhbatdoshlar 
tomonidan  galstuklarni  bo’shatib,  kostyum  tugmalarining  yechib  yoki 
kostyumni  umuman  yechib  qo’yilishi  suhbatning  erkin  borishidan, 
kostyum  tugmalarining  o’tkazilgan  holda  turishi  esa  suhbatning 
rasmiyligidan darak beradi. 
 
Nafaqat  suhbat  sharoiti  ishonchli,  suhbat  mavzusi  predmeti  ham 
ishonchli  bo’lishi  shart.  Uning  uchun  suhbat  davrida  o’z  fikrlarini 
tasdiqlaydigan  ma’lumot  va  dalillardan  hamda  ularni  namoyish  qilish 
texnik vositalaridan ham foydalanish katta ahamiyatga ega. 
 
Suhbat  davrida  suhbatdoshlarning  asabiga  tegadigan  omillar 
bo’lmasligi uchun mobil telefonlar o’chirilib qo’yilishi lozim. 
 
 
 
 

---

 
 
66