Ўсиб келаётган ёш авлод жисмоний тарбияси ва спортда инновацион технологиялар

Инновационные технологии в спорте и физическом воспитании подрастающего поколения 
Материалы республиканской научно-практической конференции с международным участием
 
8 
шароитларни яратишлари, булар шахснинг жисмоний маданиятини шаклланаётганликнинг 
асосий ифодаларидан бири деб ҳисоблаш мумкин.
Албатта, саломатликни мустаҳкамлашнинг бундай жараёнлари ҳали унчалик илмий 
ўрганилмаган. Аммо бундай жараён орқали бутун бир оила ёки маҳалла аъзоларининг 
касалланишини олдини олиб, касал бўлмай соғлом яшаб келаётганлар борлиги амалда 
кузатилмоқда. Масалан, Фахриддин Ходжаевнинг “Жисмоний тарбия ва спорт” журналининг, 
2019 йил 3-сонидаги “Калияс-касал бўлмайдиганлар қишлоғи” ва бошқалар. Юқорида 
келтирилган илмий кузатиш, таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, бугун одамлар атроф-муҳитнинг 
ўз саломатликларига салбий таъсирни тушуниб, ўз саломатликларини жисмоний машғулотлар 
билан мустаҳкамлашга ҳаракат қилмоқдалар. Аммо бундай ҳаётий муҳим, зарур жараёнларни 
қанчалик тўғри бажараётганларини, унчалик чуқур бўлмаган илмий кузатишлар, шуни 
кўрсатмоқдаки, ҳамма ҳам бу ждараёнларни илмий, назарий, услубий амалий йўриқчилик 
жиҳатдан қанчалик тўғри бажараётганларини назарий билим, кўникма ва малакалари етарли 
эмаслиги кузатилмоқда. Масалан, юклама ҳажми, унинг жадаллиги ҳар бир инсон ўзининг 
менталитетига мос жисмоний машғулотни танлай олиши, ана шу танлаган жисмоний 
машғулотдан қай даражада унумли фойдаланишни амалга ошириш зарурлигига, баъзилар 
махсус мослама (тренажер)лардан фойдаланмоқдалар. Бировлар ўзлари қўлбола спорт 
жиҳозини тўғри ясаса, баъзилари хавфсизликка эътибор бермай ясаётганлар ҳам учрамоқда.
Ана шундай ҳайрли хонадонларда мустақил бажариладиган жисмоний машғулотларни 
услубий жиҳатдан тўғри ташкил қилишни амалга оширишга, одамларни ҳар бирига махсус 
жисмоний таълимни шакллантириш энг долзарб муаммолардан бири эканлиги илмий 
кузатишларда аниқланди.
Бундай муҳим долзарб муаммони ҳал қилиш имкониятини аниқлашга қарата олиб 
борилган илмий изланишлар асосида, қуйидаги имкониятлар аниқланди. 
1. Одамлар ўз саломатликларини мустаҳкамлаб бориш, уни асраб авайлаш, у ҳақда 
ғамхўрлик қилишга ҳаракат қилиш кераклигини тушуниб етмоқдалар; 
2. Бундай жисмоний машғулотлар билан одамларнинг ўзлари оммавий равишда тўғри 
шуғулланишларини ташкил қилишга етарли назарий билим, ташкилий йўриқчилик жиҳатдан 
амалий машғулотларни бажаришга кўникма малакалар етарли эмаслиги кузатилмоқда; 
3. Одамлар мустақил жисмоний машғулотлар билан тўғри шуғулланишнинг билим 
куникмаларини шакллантиришга эҳтиёжи сезиляпти; 
4. Бундай эҳтиёжни қондиришга мактабгача таълим муассасалари ҳамда умумтаълим 
мактабларидаги жисмоний маданият таълим бериш жараёнларида етарли имкониятлар мавжуд; 
6. Бу имкониятларни ўқувчиларга бериш учун жисмоний маданият дарслари ва бошқа 
жараёнларда бериладиган билимларни мустақил жисмоний машғулотларни назарий ташкилий, 
услубий йўриқчиликка оид билимлар, кўникма ва малакалар билан бойитишга эҳтиёж 
кузатилмоқда; 
6. Умумий ўрта таълим мактаблари жисмоний маданият таълими машғулотларининг 
мазмунини жисмоний маданият машғулотларини мустақил ташкил этишнинг услубий 
йўриқчилик асосларига оид билимлар билан бойитиб, мактабни битирувчиларга жисмоний 
маданият бўйича ўзи ва оила аъзолари учун, “жамоатчи услубчи йўриқчи”лик бериш.