Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

1.  Iste’molni aniqlash va tahlil qilish, buyurtma berilgan materiallar 
miqdorini hisoblash  
Xaridorlarni rejalashtirish jarayonida quyidagilarni aniqlash zarur: 
- qanday materiallar talab qilinadi; 
- mahsulotni ishlab chiqarish uchun kerak bo‘ladigan materiallar miqdori;  
- ular kerak bo‘ladigan vaqt; 
- talab qilinadigan omborlar maydoni;  
- xarid harajatlari; 
- korxonada ayrim detallarni mustaqil ishlab chiqarish imkoniyati.  
       Iste’molchiga oxirgi mahsulotni yetkazib berish vaqtidan kelib chiqqan holda 
yetkazib  berishning  brutto  iste’moli  mavjud.  Brutto  iste’moli  keyinchalik  netto 
iste’moliga o‘tkaziladi. Bunda quyidagilar hisobga olinadi: naqd zahira;  buyurtma 
berilgan materiallar va rivojlantirilgan ishlab chiqarish.  
Logistikada materialga ehtiyojni aniqlashning boshqa usullari:  
- determinatsiyalashgan; 
- stoxastik;  
- evristik. 
Birinchi  usul  -  buyurtmani bajarish davri, miqdor hamda muddat bo‘yicha 
materiallarga  ehtiyoj  ma’lum  bo‘lganda  qo‘llaniladi.  Ikkinchisi   - hisob - kitoblar 
uchun  matematik  statistik  usullar  asos  bo‘lgan  ehtiyoj  uchun  qo‘llaniladi.  3-usul 
yordamida ishlarning tajribasiga ko‘ra ehtiyoj aniqlanadi. 
Ko‘rib o‘tilgan barcha usullar o‘zining ijobiy va salbiy tomonlariga ega. Bu 
usullardan birini tanlash quyidagilarga bog‘liq:  
-  firma yo‘nalishi; 
-  buyurtmalar imkoniyati;  
-  mahsulot turi; 
-  omborlar turi va soni; 
-   zahiralar holati ustida nazorat tizimi. 

---

 
112