Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

Logistikada  ekspert  qarorlari  va  ekspert  tizimlari.  Ishlab  chiqarish-
sotish  tizimlarida  jarayonlarni  moliyalashtirish, tegishli modellarni amalga oshirish 
va ularni iqtisodiy faoliyatini olib borishning har xil variantlari yordamida hisoblab 
chiqishning  bayon  qilingan  tamoyillari  boshqaruv  qarorlarini  ishlab  chiqishga 
intinsif boshqarishni ixtiro qilish, bu qarorlarni obyektivroq qilish maqsadiga ega. 
Boshqaruv  jarayonlarining  o‘zi  esa,  shunday  qilib,  kamroq  darajadan  san’atdan 
iborat  bo‘ladi,  ko‘proq  darajada  esa,  ilmiy  asoslangan,  yaxshi  shakllangan  va 
muntazam usullarni bajarishga yaqinlashadi. 
Katta va murakkab tizimni bir qator o‘zaro bog‘langan, ammo, soddaroq va 
modellashtirish mumkin bo‘lgan tarkibiy qismlarga bo‘lish notrivial vazifa bo‘ladi. 
Logistikada  mutaxassislarning  boshqaruv  va  har  xil  ishlab  chiqarish  jarayonlari 
bo‘yicha  tajribali,  miskam  va  ijodiy  salohiyatiga  asoslangan  usullar  keng 
qo‘llanilmoqdalar. Bu o‘zining mazmuni bo‘yicha turli tuman usullarning barchasi 
ekspert  deb  ataladi.  Bunday  usullarni  amalga  oshirish  uchun  tegishli  tartibda 
tanlab  olingan  mutaxassislar  tomonidan ekspertiza  o‘tkaziladi, ular kerakli kasbiy 
malakaga  ega  bo‘lishlari  va  o‘z  baholarini  bir-birlaridan  va  tashqi  ta’sirlardan 
mustaqil ravishda shakllantirishlari kerak. 
Ekspertizalar  yakka  tartibda  va  guruhli  bo‘lishlari,  ochiq  yoki  sirtdan 
o‘tkazilishlari  mumkin.  Bu  erda  jalb  qilinayotgan  ekspertlarning  soni  va  bu 
guruhga  kiruvchi  mutaxassislar  malakasining  darajasi  haqidagi  masala  asosiy 
bo‘lishi  kerak.  Ma’lumki,  jalb  qilinayotgan  yetarlicha  omilkor  bo‘lmagan 
odamlarning  katta  soni  bilan  ulardaga  talab  qilinayotgan  malakaning  o‘rnini 

---

 
191 
qoplab bo‘lmaydi. Boshqa tomondan, ekspertlar guruhi sonini qisqarishi (ekspert 
mulohazasini  bir  kishi  chiqarishi  mumkin  bo‘lgan  chegaragacha)  tasodifiy 
omillarnrning  rolini  oshirishi,  sub’ektivizm  va  yangilash  xulosaga  olib  keladi. 
Shuning uchun ekspertlarni tanlab olish va ulardan guruhlarni tashkil qilishni yakka 
tartibdagi  irodali  qaror  bilan  emas,  balki,  ekspertizaga  rahbarlik  qiluvchi muxsus 
guruhlarning ishi natijasida amalga oshirish maqsadga muvofiqdir. 
Ekspertlar  guruhlarini  shakllantirish  bo‘yicha  faoliyat ham ekspert usullariga 
kiritish mumkin. 
Eksprtlarni tanlash uchun quyidagi usullardan foydalaniladi: