Баѐнномаси билан маъқулланган ва нашрга тавсия этилган

 
 
 
 
Гўния (учбурчаклик чизғичлар) ѐғочдан ва пластмассадан тайѐрланади. 
Чизма гўниялар асосан икки хилда бўлади: яъни бурчаклари 45
0
, 45
0
, 90
0
ва 
30
0
, 60
0
, 90
0
. Рейсшина – бу узун чизғич бўлиб, 2 хил: ―Т‖ шаклида ҳамда 
ғилдираклидир.
 

---

128 
 
Лекалолар турли эгри шаклдаги пластмассалардан ясалган бўлиб, ҳар 
хил эгри чизиқларни чизишда ишлатилади. эгри чизиқларни чизиш учун 
унинг бир неча нуқталари топилади ва қўлда ингичка чизиқ билан тахминий 
чизиб чиқилади. Сўнгра лекалони нуқталар устига қўйганда камида 4 та 
нуқта лекало чети билан устма-уст тушиши керак, шунда қалам билан 
туташтирилади.
Готовалник – махсус қутичага жойлашган чизмачилик асбоблари 
тўплами, вазифаси ва ичидаги асбоблар сонига қараб уларнинг бир қанча 
(У1, У9, У10, У13, У14 ва ҳоказо) турлари мавжуд.
Готовалник ичида қуйидаги асбоблар бўлади: чизма циркули (паргар), 
ўлчаш циркули (измеритель), ўлчаш кронциркули, кронциркул, рейсфедер. 
 
 
 
ТЎГАРАК МАШҒУЛОТЛАРИНИ ЎТКАЗИШ ДАВРИДА 
САНИТАРИЯ-ГИГИЕНА ВА ХАВФСИЗЛИК ТЕХНИКАСИ 
ҚОИДАЛАРИГА РИОЯ ЭТИШ ТАРТИБИ 
Санитария-гигиена қоидалари: 
1. Тўгарак 
машғулотлари ѐруғ, шамоллатилган, қиш кунлари 
иситилган, меҳнат хавфсизлиги қоидаларига тўлиқ мос келадиган хонада 
олиб борилиши керак. 
2. Ҳар бир тўгарак аъзосининг хонада ўз белгиланган жойи бўлади. Бу 
жойнинг тозалиги учун жавобгарлик унинг зиммасидадир. Тўгарак аъзолари 
машғулот хонасини навбатма-навбат тозалайдилар. 
3. Тўгарак аъзоси модел ясаѐтган пайтида ишчи кийимида бўлиши 
керак. Бу кийим унинг асосий кийимини ифлосланишдан сақлайди. 

---

129 
 
Шунингдек, турли асбоб ва деталлар таъсирида бола танасини 
жароҳатланишдан асрайди. 
4. Амалий ишларни тўгарак аъзоси унга ажратилган махсус жойда 
амалга ошириши керак. Иш жойида унинг фаолиятига ҳалал берувчи 
нарсалар бўлмаслиги керак. 
5. Иш жойи ҳам машғулот бошланмасидан олдин, ҳам машғулотдан 
сўнг чанг, чиқинди материаллар ва бошқа кераксиз нарсалардан тозаланиши 
керак.